پیش فروش گیاهچه های برترین واریته گیاه استویا. همچنین پیش فروش قلمه های درخت پالونیا و به لیمو
۰۹۱۱۳۳۶۲۰۸۴گلساران شمال
—————————————————————–
فروش برگ خشک استیویا به صورت فله
نحوه سفارش:
لطفا از ساعت ۱۷ الی ۲۲ هر روز با شماره ۰۹۱۱۳۳۶۲۰۸۴ یا شماره ۰۹۱۱۳۳۱۵۸۹۷تماس بگیرید.
—————————————————————–
شرکت گلساران شمال از اواخرسال ۱۳۸۳ روی تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت اقدام و پس از یک و نیم سال موفق به تهیه پروتکل آن گردید و نتایج آن در پنجمین کنگره علوم باغبانی ایران که در شهریور ماه ۱۳۸۶ در دانشگاه شیراز برگزار شده بود، منتشر گردید. از بهار سال ۱۳۸۵ گیاهچه های واریته های مختلف گیاه استویا به زمین منتقل و سازگاری رشد آنها در شمال کشور مورد بررسی قرار گرفت. از سال ۱۳۸۷ تولید تجاری این گیاه آغاز شده و هم اکنون برگ خشک آن به فروش می رسد.
استفاده از استویا چه محاسنی دارد؟
کاملا طبیعی است و بر خلاف شیرین کننده های شیمیایی (مثل آسپارتام) اثرات مضر جانبی برای مصرف کننده ندارد.
برگ استویا ۲۰ تا ۳۰ بار از شکر (سوکروز) شیرین تر است.
به دمای بالا مقاوم است و بر خلاف شکر، سوخته و قهوه ای نمی شود و به راحتی می تواند در تولید نان های شیرین مورد استفاده قرار گیرد.
بر خلاف شکر مصرف آن روی میزان قند خون تاثیر ندارد و بیماران دیابتی به راحتی می توانند از آن استفاده نمایند.
ضد جرم دندان بوده و خاصیت هضم کنندگی دارد.
با افزایش مقدار کمی از پودر برگ استویا به داخل لیوان چای دیگر نیازی به قند معمولی نخواهید داشت.
افزایش جمعیت در دهه های گذشته و تراکم آنها در شهرها موجب شده تا فعالیت بدنی افرادی که در شهرها زندگی میکنند به شدت کاهش یابد. اگرچه متوسط عمر افراد نسبت به سال های گذشته بیشتر شده ولی نوع تغذیه آنها نسبت به گذشته نامناسبتر، ناسالمتر و پرحجمتر شده و در نهایت مجموعه این عوامل سبب شیوع بیماریهای مختلفی از جمله دیابت شده است.
دیابت یک نوع اختلال در سوخت و ساز مواد موجود در بدن است که در آن یا انسولین در بدن تولید نمیشود و یا انسولین موجود در بدن قادر نیست وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه قند خون افزایش مییابد. بر اساس آمارهای جهانی، در حال حاضر بیش از ۱۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دیابت هستند. با توجه به این که اقدام مناسبی برای مبارزه با این بیماری صورت نمیگیرد، پیش بینی میشود تعداد مبتلایان به این بیماری تا سال ۲۰۲۵ میلادی به بیش از۳۰۰ میلیون نفر برسد که میتواند هشدار جدی برای همه کشورها به خصوص جوامع فقیر و در حال توسعه باشد.
بیماری دیابت چهارمین علت مرگ مردم جهان است و در هر ۱۰ ثانیه یک نفر به علت ابتلا به دیابت فوت میکند و ۲ نفر به این بیماری مبتلا میشوند. سالیانه بالای ۳ میلیون نفر در جهان به طور مستقیم در اثر ابتلا به بیماری دیابت فوت میکنند. در ایران آمار دقیق و صحیحی، که از مراکز و منابع پژوهشی منتشر شده باشد، وجود ندارد. البته اظهار نظرهای مختلف و پراکنده توسط مسولان در سمینارها ارایه شده است. با توجه به آمارهای ارایه شده در خصوص شیوع بیماری دیابت در ایران، حداقل ۳ میلیون نفر از جمعیت ایران مبتلا به دیابت و بیش از ۶ میلیون نفر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند.
از دیابت به عنوان شایع ترین علت نابینایی در کشور نام برده شده و گفته میشود بیش از ۹۰ درصد بیماران دیابتی از عوارض چشمی، کلیوی و عصبی رنج میبرند. همچنین از قطع عضو نیز به عنوان یکی دیگر از عوارض گریبانگیر بیماران دیابتی یاد میکنند. حدود ۵۰ درصد بیماران دیالیزی، مبتلا به دیابت هستند. این وضعیت تقریبا در همه جای دنیا یکسان است و در کشور ما تفاوت چندانی به لحاظ عوارض ناشی از ابتلا به دیابت، وجود ندارد.
دیابت به طور کلی به چهار گروه دیابت نوع یک، نوع دو، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه، تقسیم بندی میشود. در دیابت نوع I که ۱۰- ۱۵ درصد کل موارد دیابت را تشکیل می دهد، تولید انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلولهای سازندهی انسولین، متوقف می شود. افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از ابتدای تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریق روزانه تأمین کنند. به همین دلیل به این نوع دیابت “دیابت وابسته به انسولین” نیز می گویند. دیابت نوع I اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود می آید و لذا به آن “دیابت جوانی” نیز گفته میشود. دیابت نوع IIکه ۸۵-۹۰ درصد کل موارد ابتلا به دیابت را شامل می گردد بیشتر در افراد بالای ۳۰ سال و چاق دیده میشود. انسولین تولید شده از پانکراس در این افراد به خوبی عمل نمی کند و در واقع یا پانکراس به اندازه ی کافی انسولین ترشح نمی‌کند و یا این که انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلولها به انسولین، مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارآیی لازم است. به این نوع دیابت، “دیابت غیر وابسته به انسولین” یا “دیابت بزرگسالان” نیز میگویند.
دیابت حاملگی به دیابتی گفته میشود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذراست و بعد از اتمام حاملگی بهبود مییابد. زنان مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع II هستند.
از علل متفرقهی دیابت می توان به اعمال جراحی، داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.
هنوز درمان قطعی برای دیابت پیدا نشده است. با وجود این رعایت تغذیه مناسب باعث جلوگیری از بروز این بیماری و عوارض ناشی از آن میشود. همچنین در خصوص دیابت نوع II که شایع ترین نوع دیابت است تحقیقات به روشنی نشان میدهد که رعایت تغذیه صحیح و کاهش وزن و نیز انجام فعالیتهای ورزشی در پیشگیری از ابتلا به دیابت در افراد در معرض خطر موثر است.
با توجه به عوارض جانی جبران ناپذیر و هزینه های هنگفت ناشی از این بیماری و همچنین با یاد آوری این نکته که پیشگیری همیشه راه بهتر و ارزانتری از درمان است، با استفاده از گیاهانی مانند استویا (Bertoni Stevia rebaudiana) میتوان نسبت به کنترل شیوع آن در جامعه اقدام نمود. برگهای استویا دارای درصد بالایی از قندهای دی ترپن گلیکوزایدی است که بدن انسان قادر به شکستن این قندها نیست و در نتیجه این قندها جذب خون نمیشوند و تاثیری در میزان قند خون ندارند. این در حالی است که این قندها بر خلاف قندهای کم کالری سنتتیک (شیمیایی)، کاملا بی خطر، غیر سمی و غیر جهشزا هستند و بدون داشتن کالری بیش از ۳۰۰ بار از سوکروز (شکر معمولی) شیرینترند. قندهای موجود در برگ گیاه استویا، که بیشترین آنها استویوزاید و ریبودیوزاد A است را نه تنها میتوان به جای قند حاصل از نیشکر و چغندرقند استفاده کرد، بلکه میتوان با جایگزینی قندهای موجود در این گیاه از بروز انواع بیماریهای ناشی از مصرف قند به ویژه دیابت نوع II که شایع ترین نوع دیابت است، پیشگیری کرد. در این تحقیق به جنبههای تکثیر و کشت گیاه استویا در استان گیلان پرداخته شده است.
۱-۱- اهمیت گیاهان دارویی در زندگی بشر
از دیرباز گیاهان علاوه بر تأمین غذا بعنوان منابع سرشار مواد دارویی، مواد نرمکننده، مواد محافظ، مواد معطر، مواد طعمدهنده و مواد رنگی مورد استفاده قرار گرفتهاند. متابولیتهای ثانویه از جمله ارزشمندترین فرآوردههای گیاهی محسوب میشوند. استفاده از فرآوردههای طبیعی در پزشکی، شاخه جدیدی از داروسازی را بوجود آورده است که به فارماکوگنوزی معروف است و بسیاری از کمپانیهای دارویی به تحقیق در زمینه اثر فرآوردههای گیاهی در درمان بیماریها میپردازند. اگرچه ظهور داروهای شیمیایی باعث کمرنگتر شدن نقش داروهای گیاهی شده اما با گذشت زمان و هویدا شدن عوارض اینگونه داروها و با توجه به قیمت بالای داروهای شیمیایی، تمایل بشر برای استفاده مجدد از گیاهان دارویی فزونی یافت. بسیاری از دانشمندان، بزرگترین آفت سلامتی انسان را مصرف داروهای شیمیایی دانستهاند. نگاهی به داروهای تولید شده در جهان این نکته را نشان میدهد که در حدود ۵۰ درصد از داروهای تولیدی دارای خاستگاه طبیعی هستند. به عنوان مثال وینکریستینو وین بلاستین که از داروهای ضدسرطان به شمار میروند، از جملهی این موارد هستند. از آنجایی که گیاهان دارویی دارای ماهیتی طبیعی بوده و ترکیبات همولوگ دارند، با بدن سازگارترند و دارای عوارض ناخواستهی داروهای شیمیایی نیز نمیباشند، لذا در موارد مصرف طولانی دارو و بیماریهای مزمن، مناسبتر به نظر میرسند.
۱-۲- تولید گیاهان دارویی در ایران
در میان فلور غنی ایران که بیش از ۷۵۰۰ گونهی گیاهی را در بر میگیرد، تعداد بسیار زیادی از آنها را گیاهانی تشکیل میدهند که به دلایلی دارویی نامیده میشوند.
ایران به عنوان کشوری که از لحاظ اقلیمی و زیستی دارای تنوع و وسعت منحصر بفردی است، میتواند سهم مناسبی از گیاهان دارویی را در دنیا به خود اختصاص دهد. این در حالی است که تنوع گیاهان دارویی در ایران به خوبی مشهود بوده و طب سنتی ایران که بطور عمده بر پایه استفاده از گیاهان دارویی استوار است با سابقه چند ساله، قابلیتهای فراوان و ظرفیتهای بالایی در پیشگیری از بیماریها دارد. با توجه به تنـوع زیستی بالای گیـاهان دارویی و معطر، بهرهبرداری از این نوع گیاهان مفید و دارویی از ادوار گذشته تا به امروز ادامه دارد. بعنوان مثال، استحصال موسیلاژ کتیرا از گونههای مختلف گونهای خاردار، از سابقهی بسیار طولانی در بخشهای وسیعی از کشور برخوردار است و هر ساله مقادیر قابل توجهی از متابولیتهای ثانویهی این قبیل گیاهان پس از جمعآوری و بستهبندی، در داخـل کشور به مصارف مختلف دارویی میرسد و کشت و پرورش این گیـاهان توسط شـرکتهای کشت و صنعت انجام میشود. بنابراین باید سعی شود تا با تأکید بر حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان دارویی و انحصاری کشور، در زمینه کشت و اهلی نمودن آنها در قالب کشتهای زراعی نیز اقدام نمود.
۱-۳- تاریخچه و خاستگاه گیاه استویا
استویا (Bertoni Stevia rebaudiana) یک گیاه چند سالهی علفی است و پیدایش طبیعی آن بین ۲۲ تا ۲۴ درجه جنوبی و ۵۳ تا ۵۶ درجه غربی در پاراگوئه و برزیل است. این گیاه به طور طبیعی درآمامبای هیگلندو نزدیک منشا رودخانه ماندی (یک منطقه باریک بین برزیل و پاراگوئه) رشد میکند. رشد گیاه به دمای متوسط بین ۱۵ تا ۳۸ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۸۰% نیاز دارد.
جنس استویا شامل ۱۵۰-۲۰۰ گونهی علفی، درختچهای و نیمه درختچهای است. استویا یکی از متمایزترین جنسها در قبیلهEupatorieae و تیره Asteraceae است.
این گیاه برای اولین بار در دههی ۱۸۰۰ میلادی به اروپا آورده شد ولی چندان مورد استفاده قرار نگرفت تا اینکه در انگلستان طی جیره بندی شکر در جنگ جهانی دوم، تحت کشت قرار گرفت. امروزه از استویا در بسیاری از کشورها بهعنوان شیرین کننده استفاده میشود.
۱-۴- پیشینه استفاده از استویا:
سالها از این گیاه به عنوان شیرین کننده برای از بین بردن مزهی تلخ گیاهان دارویی استفاده میشده است. در جزیره گارلویانی در پاراگوئه از استویا به عنوان شیرین کننده چای سبز استفاده می کردند و آن را علف شیرین نامیده بودند. همچنین مردم بومی پاراگوئه از استویا به عنوان هضم کننده و مرهمهای سطحی پوست استفاده میکردند.
در دههی ۱۹۷۰ روشهای استخراج عصاره استویا توسعه یافت و استویوزاید که ۲۰۰ تا ۳۰۰ بار شیرین تر از سوکروز است استخراج شد. در دههی ۱۹۸۰ استویا به عنوان یک شیرین کننده معروف شناخته شد و مصارف زیادی پیدا کرد. امروزه به صورت تجاری در پاراگوئه، برزیل، آمریکای مرکزی، فلسطین اشغالی، چین، تایلند و ایالات متحده کشت میشود و در ژاپن و کره جنوبی، استویا به عنوان یک شیرین کننده مهم شناخته شده است.
۱-۵- ترکیبات موجود در گیاه استویا
برگهای این گیاه یک نوع رزین آروماتیک تولید میکنند که مقوی دستگاه گواررشی انسان است. بهطور کلی این گیاه دارای ۰/۱۲ تا ۰/۱۶ درصد روغنهای ضروری است که حدود ۰/۴۳ درصد آن درگلآذین تجمع مییابد. شیرینی در استویا مربوط به حضور دی ترپن گلیکوزاید انت کائورن است که در آب محلول بوده و ۳۰۰ بار شیرین تر از شکر معمولی (سوکروز) هستند. گلیکوزایدها ترکیباتی ارگانیک هستند که از یک بخش گلیکونی (شیرین) و یک بخش غیر گلیکونی تشکیل شدهاند. گلیکول ممکن است از رامنوز، فروکتوز، گلوکز، زایلوز ، آرابینوزو غیره تشکیل شده باشد. قسمتهای غیر گلیکونی نیز ممکن است شامل استرول تانین، کاروتنوئید و غیره باشد. برگهای استویا دارای تجمع مخلوطی از حداقل ۸ گلیکوزاید مختلف است که از استویول تتراسایکلیک دی ترپن مشتق شدهاند. استویوزاید به عنوان فراوانترین ترکیب شیرینکننده، ۵ تا ۱۰ درصد وزن برگ خشک را شامل میشود. ریبودیوزاید A (2 تا ۴ درصد برگ خشک)، ریبودیوزاید B، C (1 تا ۲ درصد)، ریبودیوزاید D و E (0/4تا ۰/۷ درصد برگ خشک) و همچنین دالکوزایدA و استویولبیوزاید نیز در این گیاه وجود دارند. قدرت شیرینکنندگی آن ها به ترتیب در مقایسه با شکر، ۲۵۰ تا ۳۰۰، ۳۵۰ تا ۴۵۰، ۳۰۰ تا ۳۵۰، ۵۰ تا ۱۲۰، ۲۰۰ تا ۳۰۰، ۲۵۰ تا ۳۰۰، ۵۰ تا ۱۲۰ و ۱۰۰ تا ۱۲۵ برابر است. استویا همچنین دارای پروتئین، فیبر، کربوهیدرات، فسفر، آهن، کلسیم، پتاسیم، سدیم، منیزیم، روی، ویتامین A وC است. این ترکیبات شیرین از میان فرایندهای گوارشی بدون تجزیه شیمیایی عبور میکند و به همین دلیل برای کسانی که نیاز به کنترل قند خون دارند مفید است.
تحقیقات روی بیوسنتز، سمیت زدایی، متابولیسم و مفهوم تغذیه ای استویا این نتیجه را در پی داشت که اکثر آزمایش های سمیت انجام شده روی استویوزاید منفی است و استفاده از استویوزاید تصفیه شده به عنوان یک افزودنی غذایی برتر از نقطه نظر سلامتی عمومی رایج شد. در نتیجه استویا و استویوزاید را میتوان به عنوان یک شیرین کننده سالم استفاده کرد.
۱-۶- خواص دارویی استویا
۱-۶-۱- استویا و میزان قند خون
آزمایشهای کلینیکی نشان دادند که استویا میتواند به تعادل قند خون کمک کند. به همین دلیل مصرف این گیاه و عصاره آن در بسیاری از کشورها به عنوان یک داروی واقعی برای بیمارانی که از دیابت و هایپوگلیسمیا رنج میبرند پیشنهاد میشود. بومیان پاراگوئه بهطور متداول از استویا همراه با چای برای تنظیم قند خون استفاده میکنند. مطالعات نشان دادند که میزان قند خون با مصرف استویا تنظیم و درمان میشود و اگر میزان قند خون نرمال باشد، استویا در کاهش آن بی تاثیر است.
۱-۶-۲- استویا و کاهش وزن
استویا یک رژیم ایدهال برای افرادی است که میخواهند وزن خود را کاهش دهند و یا ثابت نگه دارند. زیرا قندهای موجود در این گیاه کالریزا نیستند و میتوانند بدون افزودن وزن، میل به شیرینی را در افراد ارضا کنند. همچنینن استفاده از استویا میتواند میل به خوردن غذاهای چرب را کاهش دهد. کنترل اشتها از دیگر عوامل تاثیر برانگیز استویا است.
برخی افراد معتقدند که میزان گرسنگی آنها با خوردن استویا، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از وعده غذایی کاهش مییابد. اگرچه مطالعات علمی در این زمینه وجود ندارد اما ممکن است که گلیکوزیدهای موجود در استویا به فرونشاندن مکانیزمهای اشتیاقی مغز کمک کند و در نتیجه یک حس بینیازی و رضایتمندی را القا نماید. عامل بیشتر بیماریهای اپیدمی چاقی مصرف بالای غذاهای دارای قند همراه با چربی است.
آب نباتها، پاستیلها و شیرینیها، خوراکیهایی با کالری و چربی زیادی هستند. استفاده از استویا به عنوان شیرینکننده در این قبیل محصولات و یا به عنوان یک نوشیدنی و میان وعدهی شیرین میتواند باعث کاهش وزن و یا کنترل افزایش وزن شود.
۱-۶-۳- استویا و کنترل میکروارگانیزمها
استویا از رشد برخی باکتریها و میکروارگانیزمهای آلودهگر جلوگیری میکند. حتی برخی افراد معتقدند که مصرف استویا موجب جلوگیری از سرماخوردگی و آنفلانزا میشود. برخی آزمایشها نشان دهنده فعالیت ضد میکروبی استویا بر موتانتهای استرپتوکوکوس هستند. قابلیت جلوگیری از رشد برخی باکتریها، به افزایش استفاده سنتی آن در درمان بیماریهای لثه، جراحات و غیره کمک میکند. استویا مناسب برای افراد مستعد به آلودگیهای مخمری یا میکروبی است چراکه این آلودگیها با مصرف قند تحریک میشوند.
۱-۶-۴- خواص آنتی اکسیدانی
آنتی اکسیدانتها یکسری از مواد موجود در درون مواد غذایی میباشند که خاصیت دفاعی سلول را بالا میبرند و از خسارات اکسیدانتها (رادیکالهای آزاد) به ترکیبات سلولهای بدن جلوگیری میکنند. از طرف دیگر، این فرض وجود دارد که آنتی اکسیدانتهای مصنوعی که در فراوردههای غذایی استفاده میشوند سرطانزا باشند. بنابراین اهمیت جستجوی آنتی اکسیدانتهای طبیعی در سالهای اخیر افزایش یافته است، به این امید که برای حفظ سلامتی و جلوگیری از شیوع بیماریهای قلبی-عروقی و سرطانها، استفادهی تغذیهای و صنعتی (مواد آرایشی، رنگها و مواد افزودنی به فراوردههای غذایی) از آنتیاکسیدانتهای طبیعی موجود در گیاهان، افزایش یابد.
فنلها نیز مانند دیگر ترکیبات ثانویه طبیعی، به طور فعال باعث کاهش بیماریهای قلبی عروقی میشود. اثرات محافظتی فنلها به ویژگیهایی چون خاصیت محافظت کنندگی در برابر رادیکالهای آزاد برمیگردد.
عوامل زیادی چون نوع واریته، فصل رشد و محل رویش گیاه در میزان ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتیاکسیدانی موثرند. آزمایشها نشان میدهند که نوع واریته بیشترین تاثیر را در میزان این مواد دارد.
خواص بالای آنتی اکسیدانی و میزان بالای فنل کل و فلاونوئید که در گیاه استویا گزارش شده است، ارزش غذایی این گیاه را بالاتر میبرد.
۱-۶-۵- بیماریهای دهانی
استویا را میتوان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه استفاده کرد. به این منظور عصاره استویا را گاهی به خمیردندانها و دهان شویهها میافزایند. استویا در برخی محصولات دندان پزشکی در برزیل استفاده میشود، با این باور که این گیاه علفی میتواند باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان شود. استفاده از استویا به عنوان شیرین کنندهی محصولات غذایی که باعث مطلوبتر شدن آنها میگردد بدون اینکه مضررات شیرین کنندههای دیگر را داشته باشد.
۱-۶-۶- هضم کنندگی
برزیلیها از استویا برای هضم بهتر و آسانتر استفاده میکنند و مدتها از این گیاه به منظور تقویت معده و روده استفاده میشده است، ولی در مورد این خاصیت درمانی استویا تحقیق جامعی صورت نگرفته است.
۱-۶-۷- استویا و محافظت از پوست
برگهای استویا یا فراوردههای آن برای کاهش چین و چروک و خطوط پوست و تقویت صدا استفاده میشوند. همچنین از این گیاه برای درمان بیماریها و جراحات پوستی، اگزمای پوستی، آماس پوست و بریدگیهای کوچک استفاده میکنند.
چای کیسهای استویا را میتوان برای گرفتن خستگی چشم روی چشم قرار داد و همچنین استفاده از آن برای درمان خستگی و گرفتگی پوست و صدا پیشنهاد میشود. محصولات محافظ پوست استویا به صورت شنی، ماسک و کرمهای مایع در دسترس است. عصاره مایع را میتوان مستقیما برای پوست استفاده کرد.
۱-۷- موارد استفاه از استویا
استویا را میتوان بهطور سنتی به صورت پودر یا مایع استفاده کرد. پودرهای حاصل از برگ به رنگ سبز و پودرهای حاصل از استویوزاید و ریبودیوزاید A سفید رنگ هستند. پودر سبز استویا معمولا بهصورت بسته و چای کیسهای عرضه میشوند. پودر سفید استویا از پودر حاصل از برگ سبز شیرین تر است. علاوه بر اتانول آب حلال مناسبی برای عصارهگیری برگهای استویا است. از برگهای خشک استویا برای شیرین کردن چای، ساخت نوشابه کمپوت و داروسازی استفاده میشود. امروزه از قرص و شکر استویا نیز برای شیرین کردن چای و قهوه استفاده میشود. همچنین از استویا میتوان در صبحانه همراه با غلات یا در سالادها استفاده کرد.
۱-۸- اهمیت کشاورزی
استویا به دلیل دارا بودن ویژیگیهای مطلوب بسیار زیاد بهعنوان یک گیاه با پتانسیلهای ازرشمند اقتصادی و درمانی شناخته شده است. از ویژگیهای مهم کشاورزی استویا میتوان به قابلیت سازگار شدن به دامنه وسیعی از شرایط آب و هوایی، چند ساله بودن و مقاومت بی نظیر در برابر خسارت یخ زدگی، اقتصادی بودن تولید برگ استویا، امکان ازدیاد رویشی، بیش از یک بار برداشت در سال، دارای قابلیت استخراج قندهای موجود در برگها و سفید کردن آنها و قابلیت استفاده در انواع صنایع غذایی، دارویی و آرایشی اشاره نمود. خصوصیات و ویژگیهای درمانی استویا در جدول ۱-۱ آورده شده است. اگرچه محدودیت هایی در ارتباط با کشت و کار این گیاه وجود دارد اما این محصول اهمیت قابل توجهی درکشورهایی نظیر ژاپن، چین، تایوان، کره، مکزیک، امریکا، تایلند، مالزی، اندونزی، استرالیا، کانادا، ابکازیا و روسیه پیدا کرده است. اخیرا تلاش قابل توجهی روی تولید انبوه آن در کشور هندوستان نیز صورت گرفته است. از مهمترین محدودیتهای موجود در تولید استویا میتوان به حساس بودن این گیاه به طول روز کوتاه (روز کوتاه بودن)، حساس به کم آبی، مقاومت کمتر از حد اعتدال به خشکی، رشد اولیه ضعیف، رقابت سنگین با علفهای هرز در مراحل اولیه، جوانه زنی ضعیف بذر، کوتاه بودن قدرت دوره جوانه زنی (کم بودن قوه نامیه)، مقاومت کم به pH بالای خاک، خود ناسازگار بودن و بلوغ ناهمانگ بذور اشاره کرد.
۱-۹- گیاهشناسی
استویا یکی از ۹۵۰ جنس موجود در خانواده Astraceae است. جنس استویا دارای بیش از ۲۰۰ گونه است. ولی گونه S. rebaudiana، در میان همه گونهها دارای اسانس شیرینتری است. به طور کلی گیاهی خود ناسازگار، روز کوتاه، علفی و چند ساله با سیستم ریشهای گسترده، ساقههای ترد و شکنندهی کوچک و برگهای افتاده است. ارتفاع رشد گیاه استویا حدود ۵۰-۶۰ سانتیمتر است که در مواردی ممکن است به ۱۰۰ سانتیمتر و یا حتی به ۱۲۰ سانتیمتر هم برسد.
بهطور طبیعی گیاه استویا در مراحل اولیه، رشد کندتری دارد ولی پس از گذراندن ماه اول، سرعت رشد آن به شرایط آب وهوایی منطقه وابسته خواهد بود. الگوی رشد استویا را میتوان به ۴ مرحلهی جوانه زنی و استقرار، دوره رشد اصلی یا رویشی ، تشکیل گل، گرده افشانی و لقاح و در نهایت بلوغ و ریزش بذر تقسیمبندی کرد. کشت بذر وابسته به دما است و دمای ۲۴ درجه سانتیگراد برای جوانهزنی بذر مناسب است.
از آن جاییکه برگها اصلیترین بخش شیرین گیاه را تشکیل میدهند بنابراین بالا بودن نسبت وزن برگ به وزن کل پیکره رویشی گیاه بسیار مهم است.
۱-۱۰-۱- ریشه:
استویا دارای ریشه فیبری، رشته مانند و چند ساله است. ریشهها عمیق نیستند و در سطح زمین پخش میشوند و تنها بخشی است که دارای مواد شیرین کننده نیست. ریشه های نرم اطراف خاک سطحی و ریشههای ضخیمتر در مناطق عمیقتر جمع شدهاند.
ریشه گیاه استویا
۱-۱۰-۲- ساقه:
ساقهی استویا یک ساله، مستقیم، باریک و نیمه چوبی و با تمایل به خم شدن میباشد. معمولا از ساقه گیاه اولیه تولید ساقه ثانویه تولید میشود. این ساقهها با سرد شدن هوا خشک شده و در سطح خاک از بین میروند ولی سال بعد دوباره رشد میکنند. ساقهها، شاخهها و برگها به رنگ سبز میباشند و روی آنها با موهای بسیار ریز، نازک و کوتاه پوشیده شده است.
تولید ساقه ثانویه از ساقه اولیه
۱-۱۰-۳- برگ
استویا دارای برگهای ساده، متقابل و به ندرت متناوب است و برگها اغلب دارای دمبرگ هستند. استویا دارای برگها کوچک، نوک تیز، کشیده، دندانهای و شیرین میباشد. برگها اولین اندام فتوسنتزی هستند که پس از جوانهزنی بذر از میان لپهها خارج میشوند.
۱-۱۰-۴- گلها
استویا گیاهی خود ناسازگار است و احتمالا توسط حشرات گردهافشانی میشود. گلها کوچک و سفید بوده و دارای دهانه بنفش کمرنگ هستند. گلها کامل، کوچک و سفید رنگ هستند. در گل آذینهای کوچک تعداد ۲ تا ۶ گل به وجود میآید. گل آذینها در خوشههای باز آرایش یافتهاند و هر گیاه بیشتر از یک ماه گلهایش را حفظ میکند. گردههای این گلها میتوانند کاملا آلرژیزا باشند.
گلهای گیاه استویا
۱ -۱۰-۵- بذرها
بذرها به علت داشتن آندوسپرم کوچک بسیار سبک هستند و به دلیل دارا بودن پرزهای قابل توجه، توسط باد پراکنده میشوند. ازدیاد استویا در طبیعت از طریق بذر صورت میگیرد ولی قدرت زنده ماندن بذر بسیار کم است و در صورت جوانه زنی گیاهان حاصل دارای تنوع بالایی خواهند بود.
بوته های رشد کرده قبل از برداشت
برگهای جدا شده برای خشک کردن شرکت گلساران شمال
استفاده از مطالب بالا فقط با ذکر منبع بلامانع است.
