آرشیو برای دسته ی: میوه

درخت بادام به بلندی ۸ متر می رسد . درختی است زیبا که از زمانهای قدیم در نواحی مرکزی و غربی آسیا مخصوصا افغانستان و ایران ، سوریه و فلسطین پرورش مییافته است .ریشه درخت بادام بسیار قوی است . این درخت می تواند حتی با کمی رطوبت نیز رشد کند .برگهای آن بیضی ، باریک ، نوک تیز و برنگ سبز می باشد . گلهای آن بسیار زیبا و برنگ صورتی است . در اوائل بهار شکوفه های بادام ظاهر می شود .

بطور کلی دو نوع بادام وجود دارد :

۱- بادام شیرین  Sweet Almond

۲- بادام تلخ      Bitter Almond

میوه درخت بادام بصورت شفت می باشد که قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از کرک است که در داخل آن بادام با پوست سخت وجوددرد . در ابتدای تشکیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت در است که پوشیده از کرک است و هنوز بردستی رشد نکرده که آنرا چغاله بادام Amandon می نامند که دارای خواص مخصوص می باشد . پس از رسیدن بادام بتدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشک شده و پوست آن نیز سفت و سخت می شود و مغز بادام در داخل آن رشد کرده و آماده استفاده می شود .

مغز بادام بیضی شکل و مسطح بوده که یکطرف آن نوک تیز است . مغز بادام در داخل پوسته نارک قهوه ای رنگی می باشد که می توان آنرا بکمک آب گرم از آن جدا کرد که مغز بادام سفیدرنگ در داخل آن است .

مغز بادام شیرین و طعم ملایم و خوشمزه ای درد و بسهولت از بادام تلخ تشخیص داده می شود .

از کلیه قسمت های درخت بادام شیرین مانند شکوفه ، برگ و میوه آن استفاده طبی می شود .

ترکیبات شیمیایی:

بادام شیرین دارای ۵۰ تا ۵۵ درصد و بادام تلخ دارای ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن می باشد . بادام همچنین دارای ۲۵ درصد مواد سفیده ای و دیاستازی بنام امولسین (Emulsine) ، قند ، صمغ ، موسیلاژ و مواد معدنی می باشد

بادام تلخ دارای ماده مخصوصی ( ۱ تا ۳ درصد ) بنام آمیگدالین (Amygdlin ) می باشد که از اثر آب بر روی این ماده اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک (Aldehyde benzoic) و گلوکز حاصل می شود .

اسانس بادام تلخ (آلدئید بنزوئیک ) در عطر سازی بکار می رود و همچنین از آن رنگ سبزی بنام مالاشیتMalachite درست می کنند .

اسانس بادام تلخ بدلیل اینکه دارای اسید سیانیدریک است کمی تلخ می باشد .مقدر اسید سیانیدریک در بادام تلخ ۰/۰۰۰۰۲۵ درصد است .

در صد گرم مغز بادام شیرین خشک شده مواد زیر یافت می شود :

آب                                                ۴/۷ گرم

انرژی                                             ۵۹۸ کالری 

پروتئین                                          ۱۸/۶ گرم

روغن های اشباع نشده                   ۵۴/۲ گرم

نشاسته                                      ۱۹/۵ گرم

کلسیم                                        ۳۲۰ میلی گرم

فسفر                                          ۵۰۰ میلی گرم

آهن                                            ۴/۷ میلی گرم

پتاسیم                                       ۷۷۰ میلی گرم

ویتامین ب ۱                                ۰/۲۵ میلی گرم

ویتامین ب ۲                               ۰/۹ میلی گرم

ویتامین ب ۳                              ۳/۵  میلی گرم

خواص داروئی:

بادام شیرین از نظر طب قدیم ایران کمی گرم و تر است .

۱) بادام ملین بوده  و روغن بادام ضد یبوست است مخصوصا از روغن بادام می توان رفع یبوست برای بچه ها استفاده کرد .

۲)بادام سینه را نرم می کند .

۳)شیر بادام برای رفع سرفه ، ناراحتی حنجره و تنگی نفغس مفید بوده و خلط آور است .

۴) بادام برای درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفید است .

۵)بادام بو داده مقوی معده بوده و قابض است .

۶)بادام تقویت کننده نیروی جنسی است و تولید اسپرم را زیاد می کند .

۷)بادام را آسیاب کرده و با عسل مخلوط کنید برای درد کبد و سرفه مفید است .

۸)چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می کند .

۹) چغاله بادام برای خشکی دهان مفید است .

۱۰)شکوفه بادام را دم کنید و بعنوان مسهل برای اطفال استفاده کنید .

۱۱)دم کرده پوست قهوه ای رنگ مغز بادام بهترین دارو برای تسکین درد و التهاب مجاری تنفسی است .(مقدر مصرف ۵ گرم در ۱۰۰ گرم آب )

۱۲)جوشانده برگ درخت بادام برای نارسائی کبد و کیسه صفرا مفید است .

۱۳)روغن بادام خواب آور است و بیخوابی را از بین می برد .

۱۴)برای صاف کردن سینه و نرم شدن روده ها و از بین بردن سرفه خشک باید روغن بادام را با شکر و کتیرا مخلوط کرده و بخورید .

۱۵)روغن بادام را با آب گرم مخلو ط کنید داروی خوبی برای رفع اسهال و دل پیچه بچه ها خواهد بود . ضمنا این مخلوط سنگ مثانه را خارج کرده و ادرار کردن را آسان می کند .

۱۶)برای درمان نقرس و رفع خمیدگی پیران ، مهره های پشت را با روغن بادام چرب کنید .

۱۷)برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد کرم است .

۱۸)برگ خشک شده درخت بدام قابض بوده و اسهال را از بین می برد.

۱۹)روغن بادام شیرین بدلیل خاصیت نرم کنندگی و ضد التهاب در کرم ها و پمادها بکار می رود.

۲۰)برای رفع بیماریهای سینه ، روغن بادام شیرین را با هموزن آن عسل و یک زرده تخم مرغ مخلوط کنید که بصورت خمیر یکنواختی داراید سپس به آن جوشانده گل ختمی اضافه کرده و یک قاشق چایخوری از انرا بفاصله هر سه ساعت بخورید .

۲۱)برای رفع خارش پوست بچه هائیکه که سرخک و مخملک دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بمالید خارش را تسکین می دهد .

۲۲)مالیدن روغن بادام بر روی پوست التهاب را رفع کرده و سوختگی را درمان می کند.

۲۳) روغن بادام اگزما را رفع می کند .

خواص بادام تلخ

چون بادام تلخ دارای اسید سیانیدریک است در مصرف آن باید نهایت دقت را بعمل آورد .

مغز بادام تلخ ازنظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک است

۱-بادام تلخ را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید ضماد خوبی برای سر درد می باشد همچنین مالیدن آن بر دور چشم برای تقویت بینایی مفید است .

۲- خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس ، سرفه و ورم ریه مفید است .

۳-بادام تلخ رابا عسل بخورید کبد و طحال را تمیز می کند .

۴-برای رفع درد کلیه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخورید .

۵- بادام تلخ را با عسل برای قولنج مفید است .

۶-برای از بین بردن سنگ کلیه و ناراحتی های کلیه ، بادام تلخ را با شیره انگور مخلوط کرده و بخورید .

۷-اگر عادت ماهیانه خانم ها عقب می افتد بهترین طرز درمان آن قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل است .

۸-برای ازبین بردن لکه های صورت ، بادام تلخ را پودر کنید و با سرکه مخلوط کرده و ضمادی از آن درست کنید و روی پوست بمالید .

۹-ضماد بادام تلخ برای درمان زخم های کهنه خارش و مخملک بکار میرود .

۱۰- ضماد ریشه درخت بادام تلخ برای درمان انواع دردها مفید است .

۱۱-ضماد ریشه درخت بادام برای پاک کردن طحال ، کلیه و دفع کرم روده بکار می رود .

۱۲-دم کرده ریشه درخت بادام تلخ برای پاک کردن طحال ، و دفع کرم روده بکار می رود .

۱۳-روغن بادام تلخ خاصیت مسهلی درد .

۱۴-روغن بادام تلخ برای تنگی نفس ، درد کلیه و خارج کردن سنگ مثانه مفید است .

۱۵-برای رفع زنگ زدن و صدا در گوش یک قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بریزید .

۱۶-مالیدن روغن بادام تلخ روی صورت ، لکه ها و چین و چروک را از بین می برد .

۱۷-رغن بادام تلخ ترک دست و پا را که از سرما ایجاد شده از بین می برد .

۱۸-آنهایی که مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خمیری درست کنند و از آن بجای صابون برای شستن نقاطی که مبتلا به اگزما است استفاده کنند بزودی بهبود می یابند .

۱۹-خمیر بادام تلخ برای رفع بوی بد پا و زیر بغل مفید است .

۲۰-روغن بادام تلخ برای درمان سیاه سرفه مفید است .

طرز استفاده:

روغن بادام : برای بدست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تمیز کردن و خشک کردن خرد می کنند و بصورت خمیر در می آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده  و روغن آن را استخراج می کنند . این روغن را فشار اول می نامند .

تفاله بادام را که از فشار اول باقیمانده تحت اثر حرارت و مواد شیمیایی قرار داده و روفن فشار دوم را بدست می آورند . بدلیل اینکه روغن بادام گران است معمولا تقلب کرده و آنرا با روغن های دیگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط کرده و بام روغن بادام می فروشند .

همانطور که گفته د اگر روغن بادام تلخ یا مغز زردآلو و یا هلو تحت اثر آّب قرار گیرند اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک تولید می شود که سمی است بنابراین برای گرفتن روغن از این هسته ها نباید از آب استفاده کرد .

اسانس بادام تلخ : این اسانس مایعی زلال و بیرنگ است که در اثر کهنه شدن برنگ زرد کمرنگ در می آید . بوی آن قوی ، طعمش سوزاننده و تلخ و بسیار سمی است . اسانس بادام تلخ بسهولت با اکسیژن هوا ترکیب و اکسید می شود . بنابراین باید همیشه محتوی آن کاملا پر و در بسته بوده و در جای تاریک و سرد نگاهدری شود .

شکوفه و گل بادام : گل و شکوفه درخت بادام دارای بوی مطبوعی و طعم تلخ می باشد .

پوست میوه بادام : بصورت جوشانده مصرف می شود . طرز تهیه آن به این صورت است که ۵۰ گرم پوست بادام شیرین را در یک لیتر آب ریخته و مدت چند دقیقه آنرا می جوشانند سپس آنرا صاف کرده و مصرف می کنند .

برگ درخت بادام: برای تهیه جوشانده برگ درخت بادام ۵۰ گرم برگ درخت را در یک لیتر آب می جوشانند و سپس صاف می کنند .

مغز بادام : معمولا بصورت خشک شده و خام و یا بوداده مصرف می شود .

شیر بادام : شیر بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهیه می کنند . برای تهیه آن ۵۰ گرم مغز بادام را کاملا آسیاب کرده که بصورت پودر در آید . سپس مقدر ۵۰ گرم شکر یا قند به آن اضافه کرده و با یک لیتر آب مخلوط می کنند مایعی مانند شی بدست می آید .

نوع دیگر شیر بادام برای کودکان شیر خوار و اطفال بسیار مفید است و می تواند جانشین شیر مدر و یا مکمل آن باشد بدین ترتیب بدست می آید که مقدر ۵۰ گرم بادام را بمدت چند دقیقه در آب گرم قرار می دهند تا پوست آن کنده شود سپس آنرا آسیاب کرده و بصورت پودر در می آیند و مقدر کمی آب را بان اضافه می کنند و بهم می زنند تا بشکل خمیر در آید سپس خمیر حاصل را با یک لیتر آب مخلوط و بهم می زنند و سپس مقدر ۵۰ گرم عسل بآن اضافه می کنند تا کاملا حل شود . این مایع را از پارچه ململ می گذرانند تا مایعی مانند شیر از آن باقی بماند.

البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شیر بادام استفاده کنند احتیاجی به صاف کردن آن نخواهد بود .

طریقه دیگری که آسان تر است بدین صورت می باشد که مقدر ۵۰ گرم بادام پوست کنده یک لیتر آب و ۵۰ گرم عسل یا شکر را در داخل مخلوط کن برقی بریزید و تا مایعی مانند شیر بدست آید .

مضرات :

ادام از نظر اینکه دارای مواد مغذی بسیاری است بنابراین غذای بسیار خوبی است ولی چون سنگین و ثقیل الهضم می باشد نباید در خوردن آن افراط کرد و مقدر آن نباید در روز بیش از ده دانه باشد . بادام همچنین برای معده های ضعیف و سرد خوب نیست و اشخاصی که معده ضعیف دارند بهتر است بادام را با شکر بخورد .

منبع: Irteb

یک متخصص طب سنتی گفت: مصرف روزانه عناب موجب بهبود مشکلات سنگ کیسه صفرا می شود.

وحید اسماعیلی متخصص طب سنتی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره علت بروز سنگ کیسه صفرا گفت: معمولا رژیم غذایی نامناسب موجب اختلال در روند کار کبد شده و باعث می‌شود به جای صفرای رقیق، صفرای غلیظ تولید ‌شود که این امر به مرور زمان منجر به تولید سنگ کیسه صفرا می شود.

وی تصریح کرد: از مهمترین دلایل ایجاد سنگ صفرا می‌توان به مشکلات ژنتیکی و وراثتی، استعمال دخانیات، مصرف الکل، عفونت‌های مزمن، چاقی یا کاهش وزن سریع را نام برد.

این متخصص طب سنتی افزود: همچنین غذاهای پرچرب، مصرف بیش از حد تخم مرغ، عدم فعالیت‌های ورزشی و یبوست نیز از علل شایع ایجاد سنگ کیسه صفرا است.

وی درباره گیاهان موثر در درمان سنگ کیسه صفرا اظهار کرد: گیاهانی مانند زردچوبه، شاهتره، ریشه کاسنی، گل قاصدک، سیر، سداب، خرفه، رزماری(اکلیل کوهی)، تمر هندی، روغن، برگ و پوست زیتون، گزنه، سنبل الطیب، گل همیشه بهار، نعناع، گل محمدی، بابونه، سبوس برنج، زرشک، زبان گنجشک، ریواس، کنگر فرنگی، کرفس قمری و جعفری در درمان این بیماری موثر هستند.

اسماعیلی با بیان اینکه جعفری و نعنا بیشترین خواص درمانی در بیماری سنگ کیسه صفرا را دارند، افزود: استفاده از عناب و عسل در کاهش درد و بهبود این بیماری موثر است.

وی گفت: مصرف روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، سویا، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه، مصرف روزانه غلات، سبوس و نان‌های سبوسدار، پرهیز از غذاهای سرخ شده، آجیل و غذاهای پرچرب، عدم مصرف سوسیس، کالباس، تن ماهی و سس مایونز، مصرف شیر کم چرب، سفیده تخم مرغ و ماهی از بروز این بیماری پیشگیری می کند.

این متخصص طب سنتی توصیه کرد: مصرف روزانه سه عدد عناب خیس خورد قبل از هر وعده غذایی و مصرف ترکیب شربت عسل و لیموی تازه به صورت روزانه در بهبود بیماری سنگ کیسه صفرا کمک شایانی خواهد کرد.

منبع: سلامت نیوز

آووکادو میوه ی ممنوعه؟! یا میوه ای چند ستاره؟ از زمانی که آووکادو به اسم یک غذای پرچرب بدنام شد، تحقیقات چند دهه ی گذشته ثابت کرد، آووکادو یک ماده ی غذایی بسیار پرقدرت است.

در اینجا ۶ دلیل برای دوست داشتنی بودن این میوه همه کاره بیان می کنیم:

۱: آووکادو ها بسته ای از مواد مغذی هستند.

آن ها سرشار از ۲۰ ویتامین، مواد معدنی و مواد مغذی گیاهی از جمله ویتامین  E، ویتامین  C، فیبر، آهن، پتاسیم، لوتئین و بتاکاروتن هستند.

بیشترین مواد مغذی آووکادوها چیست؟

با خوردن این میوه، بدن ما قادر به جذب مواد محلول در چربی بیشتری مانند ویتامین های  Kو EوD وA  در مواد غذایی خواهد بود.

۲:  آووکادوها سایز کمر شما را کاهش می دهند.

خبر بهتر این است که آووکادوها کم کالری هستند. یک پنجم از آووکادو ها به طور متوسط دارای ۵۰ کالری و یک جایگزین هوشمندانه برای کره، سس مایونز، پنیر، گوشت و دیگر خوراکی های پرکالری و چاشنی ها هستند. علاوه بر این، بافت های خامه ای آووکادو آنها را به یک وعده ی غذایی رضایت بخش تبدیل کرده است.

۳: آووکادوها بعد از چیدن کامل می شوند.

بهترین راه برای اینکه بفهمیم آنها رسیده هستند یا نه،  این است که به آرامی آنها را در کف دست فشار دهیم. ولی از روی رنگ آنها نباید قضاوت کرد. بعضی از آنها حتی بعد از رسیدن رنگ سبز پوستشان را حفظ می کنند. برای سرعت بخشیدن به رسیدن آووکادو  می توان آنها را در یک کیسه ی کاغذی و در دمای اتاق قرار داد تا آماده ی خوردن شوند.گذاشتن یک سیب یا کیوی در کیسه کاغذی این روند  را سرعت می بخشد. چرا که این میوه ها گاز اتیلن خاموش طبیعی را برای رسیدن به این میوه می دهند.

۴: آووکادوها برای قلب مفید هستند.

بله،   این درست است که آووکادو حاوی چربی می باشد. اما چربی موجود در آووکادو اشباع نشده است. با توجه به گزارشات انجمن قلب آمریکا این چربی اشباع نشده می تواند برای کاهش سطح کلسترول بدن  LDL سودمند باشد البته در صورتی که در حد اعتدال مصرف شود.

۵: آووکادوها به فشار خون شما هم کمک کنند.

یک آووکادو ی متوسط۱۴۰ حدود گرم پتاسیم یا ۴ درصد از ارزش روزانه شما را فراهم می کند. این یک دستورالعمل مصرف یک رژیم غذایی سرشار پتاسیم است که باعث کندی تاثیر نمک بر فشار خون و همچنین خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می دهد.

۶: آووکادوها را می توان بعد از برش نگهداری کرد.

برخلاف تصور شما که فکر می کنید آووکادوها بعد از برش باید دور انداخته شوند و با برش طبیعی اکسیده یا “قهوه ای” می شوند. اما فراموش نکنید می توانید با پاشیدن مقدار کمی عصاره لیمو تا یک روز یا بیشتر آن ها را حفظ کنید.

منبع: دکتر سلام

این گیاه  از تیره زیتونیان (oleacea) و از جنس زیتون (olea) می باشد. خانواده زیتونیان دارای ۳۰ تا ۳۵ جنس و حدود ۶۰۰ گونه می باشد بعضی از جنس های مهم  این خانواده عبارتند از :یاس خوشه ای یا بنفش، یاس زرد ، یاس معمولی ، زبان گنجشک ، فیلیرا ، برگ نو و رازقی. زیتون خوراکی از گونه olea europea L. این گونه دارای حدود ۱۰۰۰ رقم خوراکی می باشد که در سرتاسر دنیا در نواحی مدیترانه و خاور میانه کشت می شود.

تعداد استانهای زیتون خیز از ۳ استان به ۲۶ استان. میزان تولید میوه زیتون از ۷۸۰۰ تن به ۱۰۳۰۰۰ تن. سطح زیر کشت زیتون از ۴۰۰۰ هکتار به ۱۰۳۰۰۰ هکتار. سطح بارور ۴۳۸۷۳ هکتار. متوسط عملکرد ۲۳۰۰ کیلوگرم.

تولید روغن زیتون از ۱۲۰۰ به ۸۰۰۰ تن. میزان مصرف سرانه روغن زیتون از ۲۰ گرم به ۱۰۷ گرم با واردات ۱۵۰گرم. تولید کنسرو زیتون از ۱۶۰۰ تن به ۶۰۰۰۰ تن. مصرف سرانه کنسرو زیتون ۸۰۰ گرم. تعداد کشور های زیتون خیز ۴۱ کشور.

سطح زیر کشت ۱۰۸۴۶ هزار هکتار( ۷۸ %دیم). تولید میوه زیتون ۲۳۵۶۱ هزار تن. عملکرد ۲۱۷۲ کیلوگرم در هکتار. تولید روغن زیتون ۳۳۶۱ هزارتن ( ۷۰ % مربوط به اسپانیا، ایتالیا و یونان)

مصرف سرانه روغن زیتون ۴۵۰ گرم ( ۲۶۵۵ هزار تن آن در کشورهای تولید کننده مصرف می شود و تنها ۱۴ % آن در سایر کشورها و انهم در کشور صنعتی مصرف می شود ) لذا بخش زیادی از مردم جهان مصرف کننده نمی باشند. مصرف سرانه ۱۵ کشور عضو اتحادیه اروپا ۳٫۷۷ کیلوگرم (یونان ۲۰ ، اسپانیا ۱۲٫۸ و ایتالیا ۱۰٫۹ و بلژیک ۱۳ و سوریه ۷ کیلو گرم می باشد)

افزایش طول شاخه ها با ایجاد گره و میانگره، رشد برگها و قطور شدن شاخه ها در هر زمان از سال با توجه به درجه حرارت، تامین رطوبت و وجود نور امکان پذیراست. هرچند رشد رویشی به دلیل دمای پایین در زمستان و کمبود رطوبت در باغ های دیم در تابستان محدود می شود.در صورتی که باغ های دارای سیستم آبیاری ممکن استاز اول بهار تا اخر پاییز به رشد رویشی و گسترش شاخ و برگ خود ادامه دهند در صورتیکه باغ های دیم دو مرحلهرشد سریع دارند یکی در بهار و مرحله دوم در پاییز است رشد رویشی زیتون (شامل تشکیل برگهای جدید و رشد قطری شاخه) بهمراحل تقسیم می شود. رشد طولی سریع بهاره از روز صفر تا روز ۷۶ فصل رشد ادامه می

یابد. رشد آرام یا توقف رشد طولی از روز ۷۶ تا روز ۹۹ پس از شروعفصل رشد. رشد طولی پائیزه از روز ۱۷۲ شروع و در اوایل آبان متوقف می شود.رشد قطری با شروع رشد رویشی آغاز و تا اوایل ماه اردیبهشت ادمه می یابد و سپس تا اواسط تیر ماه کاهش می یابد. از این تاریخ به بعد با یک دوره توقف کوتاه تابستانه (از روز ۱۲۴ – ۱۴۰ ). فعالیت کامبیومی دوباره افزایش می یابد در نتیجه می توان رشد رویشی اولیه و ثانویه را بصورتسیگمویئد دو گانه بیان نمود.رشد در درختان آبیاری شده زیتون پس از محصول سنگین سال قبل و بنابر این محصول خیلی کم در سالجاری، در بهار خیلی آرام بوده و کم و بیش بصورت خطی افزایش یافته وحداکثر رشد را در اواخر تابستان و اوایلپاییز نشان میدهد. برعکس درختان دارای بار زیاد رشدرویشی سریع را در بهار و رشد کمی را در تابستان و پاییز دارند. تنه درختان بالغ در مرحله کمبود شدید آب هرگز رشدی را نداشته و حتی در دوره خشکی چروکیدگی

نشان می دهند.رشد انتهائی بصورت غالب عمل کرده و از رشد جوانه هایجانبی در بخش پائین شاخه جلوگیری می کند. هرچند غالبیتانتهائی تحت تاثیر مقدار تشعشع نور، حاصلخیزی خاک وتنظیم کنندهای رشد قرار دارد. غالبیت شدید یک شاخه اصلی در داخل یک انشعاب می تواند منشاء فرم های رشد افراشتهویا گسترده باشد. اگر غالبیت انتهائی فقط برای یک فصل رشد اعمال شود در آنصورت شاخه هائی جانبی غالب خواهدشد و در سال بعد گیاه تمایل به رشد تاج نامنظم خواهد داشت. وقتی غالبیت انتهائی بیش از یک فصل ادامه یابد ممکن است فرم افراشته با یک یا چند محور بصورت پایدار شکل بگیرد. درختان زیتون ممکن است به یک اندازه قابل توجهی برسد ولی رشد آرام و طولانی از خصوصیات این گونه است. معمولا در مناطقی مثل جنوب ایتالیا در مدت ۱۰ سال به اندازه نهائی میرسد. هرچند به دلیل سال آوری و نوسان در بارندگی به ۳۰ سال نیاز باشد تا به حد اکثر باردهی برسد. در ایران در شرایط طارم ۱۴ – ۱۲ سال با رقم زرد.هرچند حداکثر تاج درخت به فاصله کاشت نیز مرتبط میباشد.

در زیتون عکس العمل فتوسنتز به دما حالت زنگوله ای شکل است. درجه حرارت مطلوب برای فتو سنتز زیتون ºC 28 است،. اما در دامنه ºC 30 – 20 دارای فعالیت فتو سنتز بالا می باشد. بونجی و همکاران( ۱۹۸۷ ) میزا ن فتوسنتز چهار رقم مانزانیلا، دولچه آگوژیا، کراتینا و لچینو را در مقابل درجه حرار ت های ۴۰،۳۰ ، ۲۰،۱۰ مقایسه نمودند. درجه حرارت مناسب برای همه ارقام ºC 28 بود در همه ارقام در دمای ۱۰ درجه کاهش شدید ( تا ۹۰ % نسبت به حداکثر فتوسنتز) و در دمای ۴۰ درجه کاهش معنی دار (بیش از ۵۰ % نسبت به حداکثر فتوسنتز) را نشان دادند. مانزانیلا در دمای ۴۰ درجه با ۸۰ % فتوسنتز پایدار باقی ماند. غالبا تنش آبی و تشعشع زیاد نور همراه با درجه حرارت بالا موجب اختلاف فشار بخار زیاد بین برگ و هوا است. این وضعیت در شرایط مدیترانه بسیار معمول است در ایران این وضعیت در منطقه سرپل ذهاب بسیار شایع می باشد. معمولا اختلاف فشار بخار بین میوه و هوا با افزایش درجه حرارت روی میدهد در این حالت دم میوه پژمرده شده و ممکن است ریزش میوه در اواخر ماه جولای (اواخر مرداد) روی دهد.

گلهای زیتون در جوانه های جانبی برروی شاخه های سالقبل بوجود می آید. تشکیل و رشد نمو گل ابتدا با مرحله گل انگیزی است که یک نوع تغییر در بیان ژنهای موجود در جوانه برای تشکیل ساختار جوانه زایشی در آینده می باشد. مرحله بعد گل آغازی است زمانی که ساختار جوانه زایشی را می توان با میکروسکوپ مشاهده کرد. و درنهایت مرحله تمایز که در آن جوانه برای تشکیل اندامهای گل رشد می نماید.

زیتون اهلی ( Olea europaea L.)بطور ژنتیکی سالآور شدید می باشدباغهای زیتونی که آبیاری نمی شود عملکرد محصول بین۷ – ۸ تن در هکتار تا کمتر ۱۰۰ کیلو گرم تغییر می کند.با وجود بالقوه بودن وقوع و گسترش سال آوری، ولی در باغهای متراکم با اعمال آبیاری منظم و تغذیه و تربیت،سال آوری کنترل شده و تولید محصول در حد بالا می باشدتابش نور از عوامل مهم گل انگیزی در زیتون است.

سایه دهی سبب کاهش تمایز اندامهای گل میشود. هرچند سایه بعد از دوره گل انگیزی برگل دهی تاثیری ندارد اما سبب تشکیل گلها غیر طبیعی با مادگی تحلیل رفته می شود. سایه دهیکامل برگ یا حذف برگ ممکن است کاملا ازگلدهی جلوگیری نماید. مجموع ساعات سرمای مورد نیاز برای ورنالیزاسیونبستگی به رقم دارد . ارقام سازگار شده به مناطق دارای زمستان گرم به نیاز سرمائی کمتری دارند.بهترین تمایز اندام های گل زمانی روی می دهد که دما بین ۱۵ – ۲ برای مدت ۸۰ – ۷۰ روز نوسان داشته باشد. دمای ثابت ۷ درجه یا ۱۵ درجه ممکن است از تشکیل اندامهای گل جلو گیری میکند اگر در زمستان درجه حرارت برای مدت ۳ – ۲ هفته بالاتر از Cº۲۰ باشد مانع از آزاد شدن جوانه های گل از دوره رکود میشود.

اگر قبل از تکمیل ورنالیزاسیون, دریک دوره کوتاه دمایورنالیزاسیون با درجه حرات گرم جایگزین شود پدیده دورنالیزاسیون روی می دهد. اثر دیگر درجه حرارت زیاد و سریع( < Cº ۳۰)در دوره ورنالیزاسیون، ریزش جوانه ها و رشد گل آذین است از اثرات منفی درجه حرارت زیاد در افزایش دورهبهارش است. دمای کمتر از Cº ۱۰ در دوره شکوفائی گلها،قابلیت گرده افشانی را کاهش می دهد وطول این دوره را تا سه هفته ممکن است افزایش دهد فورناچاری و همکاران( ۲۰۰۶ ) گزارش نمودند تاریخ حداکثر میزان انتشار دانه گرده به تاریخ شروعباز شدن گلها نزدیکتراست تا به تاریخ خاتمه گلدهی. دمای کمتر از Cº ۱۰ در دوره شکوفائی گلها،قابلیت گرده افشانی را کاهش می دهد وطول این دوره را تا سه هفته ممکن است افزایش دهد فورناچاری و همکاران( ۲۰۰۶ ) گزارش نمودند تاریخحداکثر میزان انتشار دانه گرده به تاریخ شروع باز شدن گلها نزدیکتراست تا به تاریخ خاتمه گلدهی.

با توجه به دگرگرده افشان بودن زیتون فاصله درختان گرده زا نباید بیش از ۴۵ متر از درختان گرده پذیر باشد. با افزایش فاصله از میزان تراکم دانه گرده در فضا کاسته میشود.گل های زیتون داری خودناسازگاری است و دگرگرده افشانی سبب افزایش تشکیل میوه می شود. منابع زیادی دررابطه با افزایش قدرت رشد لوله گرده در دگرگرده افشانی زیتون وجود دارد. دمای بالای Cº ۳۷٫۸ در زمان گلدهی سبب کاهش تشکیل میوه و عملکرد می شود.درجه حرارت زیاد موجب افزایش ناسازگاری دانه گرده می شود و رشد لوله گرده در مسیربین کلاله و کیسه جنینی متوقف می شود. درجه حرارتخیلی زیاد پس از تشکیل ممکن است کل محصول را از بین ببرد، بطوریکه چنین واقعه ای در سال ۱۹۸۴ درکالیفرنیا روی داده استهسته دو خانه ای معمولا دارای یک دانه است. اما ممکن است بعضی دارای دو دانه یا فاقددانه باشد. هسته های دارای دو دانه دارای وزنبیشتری نسبت به هسته تک دانه و یا بی دانه است.تعداد دانه زیتون بین ارقام متفاوت می باشدو می توان بیانگر سازگاری بین دانه گرده ورقم باشد. زمان سخت شدن هسته در زیتون در هفتهدوازدهم پس از تمام گل و تکمیل رشد میوه در هفته ۲۱ پس از تمام گل انجام می شود. در رقم مانزانیلا د سویلا ۶۰ % میانبر و ۹۰ % درونبر در ۱۲ هفته اول پس از تمام گلرشد می کند.تغییر رنگ یکی از مهمترین شاخص های بلوغ و رسیدن میوه می باشد. بطور کلی کلروفیل در همه میوه های نارسوجود دارد با روند گسترش رسیدن میوه کلروفیل شکسته شده و تغییرکلروپلاست به کرموپلاست روی می دهد وکارتنوئید ها تشکیل میشود. در زیتون با افزایش رسیدن میوه از مقدار فتوسنتز کاسته شده و غلظت کلروفیل وکارتنوئید ها به مقدار زیادی کاهش می یابد. در پایانرسیدن میوه رنگ بنفش تیره در نتیجه تشکیل آنتوسیانینمی باشد

زیتون یکی از گیاهان مهم باغی کشور بوده و در برنامه تلاش برای رسیدن به خودکفایی روغن در کشور دارای اولویت خاصی می‌باشد. در حال حاضر سطح زیر کشت زیتون در ایران ۱۰۲ هزار هکتار و میزان تولید بالغ بر ۴۰ هزار تن می‌باشد و مقرر است تا پایان برنامه چهارم توسعه٬ سطح زیر کشت باغ‌های زیتون به ۲۱۰ هزار هکتار افزایش یابد. برای رسیدن به‌این هدف حد‌اقل ۵۴٫۰۰۰٫۰۰۰ اصله نهال سالم زیتون از ارقام مطلوب مورد نیاز است.

ازدیاد زیتون بوسیله بذر، قلمه و خوابانیدن شاخه امکان پذیر است ولی علاوه بر درصد جوانه‌زنی پایین بذور زیتون و دوره نونهالی طولانی (حدود ۱۰ سال)٬ نهال‌های حاصل از بذر ضمن کند رشد بودن صفات گیاه والدین را بطور کامل و یکنواخت بروز نمی‌دهند و تکثیر بیشتر ارقام از طریق قلمه بسهولت امکان پذیر نیست.

علاوه بر این بیماری‌های ویروسی در ژرم‌پلاسم بعضی از ارقام زیتون به‌طور نهفته موجود بوده ولی علائم ظاهری نشان نمی‌دهند. لذا تهیه نهال‌‌های سالم زیتون به آسانی امکان پذیر نمی‌باشد. وجود این مشکلات در تکثیر جنسی و غیر‌جنسی زیتون و نیز برنامه وزارت جهاد کشاورزی در زمینه گسترش و احداث باغ‌های زیتون از ارقام پر‌محصول و بویژه ارقام روغنی، ضرورت انجام تحقیقات در این خصوص را مشخص می‌سازد.

درحال حاضر اصلی‌ترین منبع تامین قلمه و پیوندک برای تکثیر٬ درختان قدیمی موجود در باغاتی هستند که طبق بررسی‌ها اکثرا آلوده به نماتد، ورتیسیلیوم و سایر بیماری‌های خاکزی هستند. نماتد از عوامل بسیار مهم انتقال بیماری‌های ویروسی در زیتون است. اخیرا تحقیقات نشان داده‌است که احتمال آلودگی نهالهای بذری به ویروس عامل  برگ پیچیدگی گیلاس بسیار بالاست اگرچه ممکن است علائم ظاهری بیماری مشاهده نگردد. به‌منظور جلوگیری از انتشار آلودگی، توجه به احداث باغ‌های مادری سالم و نیز تولید نهال های سالم زیتون امری ضروری است. اگرچه اکثر ارقام زیتون از طریق قلمه، پاجوش و پیوند قابل تکثیر هستند ولی تهیه نهال‌‌های سالم زیتون به آسانی و بدون استفاده از فن‌‌آوری کشت بافت امکان پذیر نمی‌باشد. از طرفی سخت ریشه‌زا بودن برخی از ارقام تجارتی، درصد پایین جوانه‌زنی بذور، کند رشد بودن نهال‌های حاصل از بذر٬ عدم یکنواختی پایه‌های بذری، صرف مدت زمان طولانی برای تولید نهال پیوندی از جمله محدودیت‌های تکثیر و تولید نهال زیتون در کشور است.

کشت بافت و ریزازدیادی روشی مطمئن برای تولید نهال‌های سالم و یکنواخت از پایه‌ها و ارقام برتر زیتون می‌باشد. در حال حاضر تکثیر انبوه نهال‌های سالم و عاری از بیماری ارقام مناسب و روغنی زیتون با هدف توسعه سطح زیر کشت آنها از اهمیت و توجیه اقتصادی بالایی برخوردار است. تکثیر زیتون از طریق روش‌های جنسی نظیر کاشت بذر و روش‌های غیر جنسی (قلمه‌های خشبی, نیمه خشبی, پاجوش, غده‌های موجود در طوقه و پیوند) امکان پذیر است. هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایبی است٬ از جمله: بذر ارقام زیتون براحتی جوانه نمی‌‌زند ویا درصد جوانه زنی آن پائین است. همچنین دانهال‌ها بدلیل هتروزیگوت بودن غیر یکنواخت بوده و از طرفی برای کوتاه کردن دوره نونهالی باید پیوند شوند. استفاده از قلمه‌های نیمه‌خشبی مرسوم‌ترین روش تکثیر زیتون می‌باشد. اما قلمه نیمه‌خشبی برخی از ارقام زیتون بسیار سخت ریشه‌دار می‌شوند. امروزه برای تکثیر سریع و انبوه زیتون از طریق ریزازدیادی تلاش‌های گسترده‌ای در حال انجام است.

مطلب زیر برگرفته از فایل پاورپویت یکی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان است و ممکن است پیوستگی لازم را نداشته باشد.