کوکب

کوکب Dahlia به خانواده Asteraceae و جنس Dahlia تعلق دارد و بومی مکزیک ، آمریکای مرکزی و کلمبیا است. کوکب گیاهی علفی با ریشه ژوخه‌ای است . درجنس این گیاه حداقل ۳۶ گونه گیاهی وجود دارد اما نمونه هایی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرند معمولا با استفاده از برنامه های دو رگه گیری بدست آمده اند. ارتفاع ساقه های این گیاه بسیار متنوع و از حدود ۳۰ سانتیمتری الی ۲٫۴-۱٫۸ متری است. چنین انواعی نیاز به قیم مناسب دارند تا بتوانند به شکل مستقیم رشد کرده و ساقه گل آنها مستقیم بایستد.

شکل گلهای این گیاه نیز متفاوت و متنوع است. از گلهایی کوچک به قطر ۵ سانتیمتر تا گلهایی بزرگ به قطر ۳۰ سانتیمتر در بین این گیاهان وجود دارند و رنگهای متنوعی همانند سفید, زرد, قرمز, ارغوانی , گل بهی و … در بین آنان مشاهده میشود. گلهای این گیاه معمولا معطر نیست و فصل تابستان زمان شکوفایی آنها است.گلهای این گیاه نیز همانند سایر گیاهان متعلق به خانواده Asteraceae دارای دو نوع گلچه است. گلچه های شعاعی Ray Floret که در قسمت بیرونی گل قرار دارند و در واقع به شکل عامیانه همان گلبرگهای گل محسوب می شوند و گلچه های میانی(زبانه ای) Disc Floret که در بخش میانی گل قرار دارند .

تقسیم بندی کوکبها برا اساس اندازه گل

  • اندازه عظیم Giant با قطر گل بیش از ۲۵ سانتیمتر
  • اندازه برزگ Large با قطر گل ۲۵-۲۰ سانتیمتر
  • اندازه متوسط Medium با قطر گل ۲۰-۱۵ سانتیمتر
  • اندازه کوچک Small با قطر گل ۱۵-۱۰ سانتیمتر
  • اندازه مینیاتورMiniature با قطر گل ۱۰-۵ سانتیمتر
  • اندازه میگنون Mignonبا قطر حداکثر ۵ سانتیمتر

تقسیم بندی بر اساس شکل گل

  1. شکل رسمی دکوری Formal Decorative Dahlia با شکلی گرد پهن و گلبرگهایی که منظم در کنار هم هستند.
  2. شکل غیر رسمی دکوری Informal Decorative Dahlia با گلبرگهایی حالت دار و موجی که به شکل نامنظوم قرار گرفته اند .
  3. کوکبهای نیمه کاکتوسی Semi-cactus Dahlia گلچه های شعاعی این نوع از گلها می توانند که تا حدد ی نوک تیره و باریک هستند می توانند به شکل مستقیم قرار بگیرند یا کمی به شکل عقب برگشته باشند و موجدار نیز باشند.
  4. کوکب کاملا کاکتوسی Straight-cactus Dahlia گلچه های شعاعی به شکل منظم در کنار هم قرار دارند
  5. کوکب دندانه دار Laciniated Dahlia بر روی گلچه ها دندانه و یا شکافهایی مشاهده می شود.
  6. کوکبهای نیلوفر آبی Waterlily Dahlia گلچه ها پهن و فنجانی شکل است .
  7. کوکب گریبانی Collarette Dahlia یک ردیف گلچه های شعاعی گلچه های کوتاه تر را احاطه کرده است.
  8. کوکب شقایقی Anemon Dahlia گلچه های شعاعی متراکم در اطراف مرکز کروی گلچه های لوله ای قرار دارند.
  9. کوکب توپی (پومپون)Ball, Pompon Dahlia گلها همانند توپی کوچک هستند
  10. کوکب تک Single Dahlia یک ردیف از گلبرچه های شعاعی دارد.
  11. کوکب ارکیده ای Orchid Dahlia یک ردیف از گلچه های شعاعی دارد که لبه های آنان به طرف داخل برگشته اند.

کوکب

تصویر فوق: مثالهایی از تقسیم بندی گلهای کوکب بر اساس شکل گل(توضیح مختصر هر شماره در قسمت بالا آورده شده است)

ریشه ژوخه ای Touberous Root چیست ؟

همانطور که اشاره کردم گیاه کوکب بخشی زیرزمینی به نام ژوخه دارد . ژوخه در اصل ساقه تغییر شکل یافته ای است که به شکل اندامی برای ذخیره مواد غذایی گیاه عمل می کند و به همین دلیل نسبت به ساقه معمولی گیاه قطر بیشتری دارد و در زیر زمین نیز قرار میگیرد. حال در برخی از گیاهان قسمتهایی از ریشه حاوی مواد ذخیره ای میشوند و به همین دلیل متورم می شوند که به چنین ریشه هایی ریشه های ژوخه ای (غده ای) گفته می شود . کوکب یکی از گیاهانی است که چنین ریشه هایی دارد .

ریشه کوکب

تصویر فوق: ریشه های ژوخه ای کوکب

شرایط محیطی و نیازها

آبیاری: در طی فصل رشد به رطوبت کافی در خاک نیاز دارند. بهتر است زمانی گیاه را آب دهید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد . آبیاری بیش از اندازه می تواند منجر به پوسیدگی ریشه ژوخه‌ای و از بین رفتن تمامی گیاه شود

دما: این گیاه به هیچ عنوان مناسب سرما و دمای زیر صفر نیست و از بین می رود. بخصوص گیاهان جوان که تازه از خاک بیرون آورده اند به سرمای دیررس بهاره حساس هستند و از بین می روند. بنابراین زمان کاشت این گیاه را به بعد از رفع شدن آخرین سرمای بهاره موکول کنید. به عنوان مثال بهتر است که دمای شبانه هوا بالای ۱۵٫۵ درجه و درجه خاک بالای ۱۰ درجه باشد و بعد اقدام به کاشت و یا انتقال گیاهان به فضای آزاد کرد. در طی فصل گرما نیز با افزایش دما به بیش از ۳۲ درجه بهتر است که مکان گیاه از سایه بخصوص در بعد از ظهر برخوردار باشد.گرمای بیش از اندازه هوا از عوامل کاهش گلدهی این گیاه است.

نور: کوکب به مکانی با نور مستقیم آفتاب به حداقل ۸ ساعت نیاز دارد. اما بهتر است که این نور در طی صبح گاه تا حدود ساعت ۳ برای آن تامین شود و در طی عصر هنگام، مکان کاشت این گیاه از مقداری سایه برخوردار باشد. این مسئله بخصوص در طی ماه های گرم تابستان به رشد بهتر گیاه کمک خواهد کرد. وجود نور مستقیم از صبح تا عصر بخصوص هنگامی که هوا گرم نیز هست، موجب سوختگی حاشیه و نوک برگها و گلبرگها خواهد شد. همچنین در روزهای گرم تابستان به پخش کردن لایه ای به ضخامت ۱۰-۷ سانتیمتر خاک برگ در اطراف تنه اصلی گیاه ، به خنک ماندن خاک و ریشه های این گیاه کمک کنید.البته توجه داشته باشید که این روش می تواند منجر به جذب و جمع شدن حلزونها و لیسه ها در اطراف گیاه نیز بشود بنابراین از این روش زمانی استفاده کنید که گرمای هوا و وجود نور مستقیم بیش از اندازه برای گیاه آزار دهنده باشد. کمبود نور نیز موجب علفی و نازک شدن ساقه و برگها و عدم گلدهی این گیاه خواهد شد.

خاک: خاکی غنی با زهکش خوب که اضافه آب را از خود عبور می دهد برای این گیاه مناسب است . همچنین وجود مواد ارگانیک به رشد این گیاه کمک می کند بنابراین می توان از موادی همانند خاک برگ، کود بسیار پوسیده گاوی، پیت موس در مخلوط خاکی استفاده کرد و شن را نیز برای افزایش زهکش خاک استفاده کرد. در طی فصل رشد نیز می توان هر ماه یک مربته از کودهایی با میزان نیتروژن پایین تر از فسفر و پتاسیم همانند فرمولهای ۱۰-۱۰-۵ و ۲۰-۲۰-۱۰ استفاه کرد. زیاده روی در کوددهی بخصوص وجود نیتروژن زیاد برای این گیاه مانع از گلدهی و همچنین پوسیدگی ریشه ژوخه‌ای می شود. کوددهی را از زمانی که گیاه ۴-۳ جفت برگ دارد می توان آغاز کرد و در اواخر فصل تابستان آنرا متوقف کرد.

کاشت ریشه ژوخه‌ای : همانطور که در قسمت دما نیز اشاره کردم هنگامی که قصد کاشت ریشه ژوخه‌ای این گیاه را دارید باید دمای خاک در حدود ۱۰ درجه باشد و دمای هوا نیز به خصوص در طی شب به زیر ۱۵٫۵ درجه نزول نکند. اگر قصد کاشت ریشه ژوخه‌ای را در خاک باغچه دارید مکانی را انتخاب کنید که روزانه و بخصوص در طی صبح از ۸-۶ ساعت نور برخوردار باشد و از آفتاب بعد از ظهر و وزش باد نیز در امان باشد. قبل از کاشت بهتر است که خاک محل را تا عمق حدود ۵۰-۴۰ نرم کنید و با خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی مخلوط کنید . ریشه ژوخه‌ای در عمق ۲۰-۱۵ سانتیمتری کاشته می‌شوند و بین ریشه ژوخه‌ای ها نیز با توجه به ارتفاع کل گیاه فاصله در نظر گرفت یعنی فاصله بین ریشه ژوخه‌ای ها یک دوم تا یک سوم ارتفاع نهایی یک گیاه بالاغ است . هنگام کاشت ریشه ژوخه‌ای را به شکل افقی و به گونه ای در خاک قرار دهید که جهت جوانه های موجود روی ریشه ژوخه‌ای به سمت بالا (به سمت سطخ خاک) باشد. برخی از پرورش دهندگان ترجیح می دهد که بعد از کاشت ریشه ژوخه‌ای خاک را آبیاری کنند و سپس به مدت چند روز عمل آبیاری را انجام نمی دهند و اعتقاد دارند که با این کار ریشه زایی گیاه تحریک می‌شود. البته مانع از خشک شدن کامل خاک شوید. زمانی که جوانه ها بر روی خاک پدیدار شدند می توان برنامه منظم آبیاری را اجرا کرد. همچنین هنگامی گیاهان را آب دهید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد .مقدار آبیاری نیز در حدی باشد که خاک تا عمق ۳۰ سانتیمتری مرطوب شود. حدود ۸ هفته بعد از کاشت گیاه به مرحله گلدهی می رسد.

کاشت کوکب

تصویر فوق: گاهی لزومی ندارد که ریشه های را خیلی مورد تقسیم قرار دهیم . میتوان ریشه ها را به شکل انبوه تری نیز کاشت کرد.(به مبحث تکثیر با روش تقسیم در قسمتهای زیرین مراجعه کنید)

کاشت ریشه ژوخه‌ای در گلدان: اگر گلدان به اندازه کافی بزرگ باشد می توان کوکب را در گلدان نیز پرورش داد به همین منظور گلدانهایی که کمتر از حدود ۳۵ سانتیمتر قطر و عمق دارند مناسب کاشت این گیاهان نیستند. هر مقدار که نمونه کوکب انتخابی شما بلند قامت تر باشد به گلدان بزرگتری نیز نیاز داریم. به یاد داشته باشدی که هر مقدار گلدان کوچکتر باشد باید با فاصله زمانی کوتاه تری نیز گیاه را آبیاری کرد زیرا خاک گلدان کوچک زودتر از گلدان بزرگتر خشک مس شود.

زمستان گذرانی ژوخه ها : در مکانهایی که در زمستان یخبندان وجود ندارد ریشه های این گیاه را میتوان در خاک باقی گذاشت و بدین طریق حداقل تا ۴-۳ سال از زیبایی این گیاه در فصول بهار و تابستان بهره برد . اما به هر حال بهتر است که به ضحامت ۱۵-۷٫۵ سانتیمتر بر روی سطح خاک از مواد ارگانیک همانند خاک برگ استفاده کرد تا میزان محافظت ژوخه ها در برابر سرمای زمستان بیشتر شود. اما اگر به دلیل سرمای هوا لازم است که ژوخه ها را از خاک درآوریم بهتر است که حدود ۳۰ روز قبل از فرارسیدن یخبندان این کار را انجام دهیم . بهتر است که ابتدا به شکل تدریجی از آبیاری کم کنیم سپس ساقه ها را از ارتفاع ۲۰-۱۵ سانتی قطع کنیم (بعد از درآوردن ژوخه ها این قسمت از ساقه را نیز میتوان قطع کرد) . بعد ریشه های گوشتی را از خاک در آوریم. آنها را باید تمیز کرد و ابتدا ۳-۲ روز در مکانی خشک و به دور از نور افتاب قرار داد تا رطوبت اضافه خود را از دست بدهد. سپس ژوخه ها را میتوان در جعبه های چوبی و یا سینی و یا کیسه های پلاستیکی به تنهایی و یا در میان پیت موس و یا شن در محیطی که ۷-۵ درجه (حداکثر ۱۰ درجه ) دما دارند نگهداری کرد . دمای بیشتر موجب چروکیده ژوخه ها و دمای کمتر موجب سرمازدگی و پوسیدگی آنان خواهد بود . با فرارسیدن فصل بهار می توان غده ها را در صورت لزوم ابتدا تقسیم کرد و سپس آنها را در مکان مورد نظر کاشت.

تکثیر: گیاه کوکب را می توان از طریق ریشه ژوخه‌ای آن تکثیر کرد. یعنی در اوایل فصل بهار و زمانی که جوانه ها ی گیاه حدود ۳-۲ سانتیمتر هستند نسبت به تقسیم ریشه ژوخه‌ای اقدام کرد و هر قسمت را در مکانی جدا گانه کاشت کرد . البته عمل تقسیم را میتوان در زمان بیرون آوردن ژوخه ها از خاک یعنی در اواسط-اواخر فصل پاییز نیز انجام داد اما در اوایل فصل بهار مکان قرار گیری جوانه ها بر روی ژوخه را بهتر می توان تشخیص داد. وجود یک جوانه بر روی قطعات جدا شده از ژوخه مادری ، ضروری است و برای اطمینان از حضور جوانه نباید قسمت متورمی که در انتهای یک ژوخه قرار گرفته است و با نام تاج شناخته می شود حذف شود.

کوکب از طریق بذر نیز تکثیر میشود . بذرها را در اوایل بهار میتوان کاشت . عمق کاشت بذرها حدود ۶-۳ میلیمتر است و برای کاشت آنها میتوان از مخلوط خاک برگ+ پرلایت و یا کوکوپیت + پرلایت و یا هر مخلوط سبک دیگری که علاوه بر زهکش مناسب رطوبت را نیز به خوبی می تواند در خود نگهدارد استفاده کرد. بعد از کاشت بذرها می توان برای آبیاری از عمل افشانه و غبار پاشی آب استفاده کرد تا بذرها به دلیل جریان آب جابجا نشوند. همچنین برای حفظ رطوبت بیشتر میتوان بر روی مکان کاشت بذرها پلاستیکی شفاف کشید. مراقب عدم خشک شدن و همچنین آبیاری بیش از اندازه بذرها باشید. در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد حدود ۲۱-۷ روز طول می کشد تا بذرها جوانه زنند. بعد از جوانه زنی بذرها و زمانی ۴-۳ جفت برگ داشتند (حدود اواسط تا اواخر اردیبهشت ) می توان گیاه را از مکان اولیه درآورد و در مکان بعدی کاشت کرد.

گیاهچه کوکب

تصویر فوق: گیاه حاصل از رویش بذر در مراحل بزرگتر

آفات و بیماری: شته ، تریپس و کنه تار عنکبوتی از جمله آفات شایع این گیاه هستند از بین بیماری ها نیز میتوان به سفیدک پودری اشاره کرد که برگها با لایه ای گرد مانند و سفید پوشانده می شوند. کپک بوترتیس بیماری قارچی دیگری است که موجب چروکیدگی گلها و غنچه ها و پوشیده شدن آنها با لایه ای خاکستری- سفید می شود . در بیماری زنگ گیاهی کوکب لکه های بیشمار و کمرنگی روی برگها شکل میگیرد. در بیماریهای ویروسی برگها بدشگل و پیچیده می شوند و رگه های زرد رنگ بر روی پهنه برگها شکل میگیرد. در بیماری گال طوقه نیز ساقه ها نرم و قسمتی از آنان متورم می شوند.

هرس: در مورد گیاهان کوکب درشت گل ، معولا عمل حذف جوانه به منظور درشت تر شدن جوانه گل انتهایی صورت می گیرد یعنی بجز جوانه گل انتهایی مابقی جوانه های گل موجود روی ساقه گل حذف میشوند البته این عمل اکثر در مورد کوکبهای گلخانه ای انجام میشود و در مورد کوکبهای فضای سبز اغلب به تمامی جوانه های گل اجازه رویش داده میشود. عمل دیگر حذف گلهای پژمرده است این کار باعث می شود که انرژی گیاه صرف تولید گلهای جدید و طولانی شدن دوران گلدهی گیاه شود .

کوکب 2

گل کوکب

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

کوکب کوهی

کوکب کوهی Rudbeckia به خانواده Asteraceae تعلق دارد و بومی آمریکای شمالی است . این گیاهان ۲۳ گونه مختلف دارند که برخی از آنان به دلیل داشتن گلهایی زیبا مورد توجه دوستداران گلها و گیاهان قرار گرفته اند. کوکب کوهی گیاهی علفی و یکساله است که البته انواع چندساله نیز در بین آنان وجود دارد. این گیاهان بین ۵۰ سانتیمتر تا ۳ متر ارتفاع دارند و برگهایشان ۵ الی ۲۵ سانیتمتر طول دارند. گلها معمولا زرد – طلایی یا گاهی نارنجی رنگ هستند و مرکز آنان مشکی رنگ است.

 

همانطور که در مقدمه اشاره شد این گیاه در حدود ۲۳ گونه دارد که در بین انان گونه R. hirta از جمله محبوبترین آنان است که علاوه بر گلهای زیبایی که دارند به دلیل فصل گلدهی نسبتا طولانی خود محبوب شده اند. گلدهی این گیاهان از اواسط بهار شروع می شود و تا پاییز یعنی زمانی که شرایط آب و هوایی دیگر به آن اجازه ندهد ادامه دارد.از نامهای انگلیسی این گیاه می توان به Black-eyed susan, cone flower, yellow cone flower, nigger daisy اشاره کرد.

توجه: اگرچه این گیاه را کوکب کوهی می نامیم اما به یاد داشته باشید که این گیاه با گیاه کوکب متفاوت است اگرچه به یک خانواده گیاهی تعلق دارند اما جنس آنان در علم گیاهشناسی متفاوت است.

 

شرایط محیطی

آبیاری: این گیاهان خشکی خاک را نسبتا تحمل می کنند یعنی لزومی ندارد که خیلی مراقب آبیاری آنان باشیم و زمانی که سطح خاک خشک شد می توان آنها را آبیاری کرد. البته خشکی کشیدن بیش از اندازه موجب رشد ضعیف و گلدهی اندک آنان و خشن شدن بافت برگها می شود. از طرفی ابیاری بیش از اندازه و خیس ماندن طولانی مدت خاک می تواند موجب پوسیدگی ریشه ها و قسمت پایین ساقه ها ، زرد شدن برگها و از بین رفتن گیاه شود. بنابراین می توان گیاهان جوانی را که به تازگی کاشته ایم در ماه اول هر هفته یک مرتبه آبیاری کنیم و پس از گذشت یک ماه و بزرگتر شدن گیاهان میتوان فواصل آبیاری را افزایش داد. هنگام آبیاری نیز بهتر است مقدار آبی را استفاده کرد که خاک تا عمق حدود ۱۵ سانتیمتری خیس و مرطوب شود.

 

نور: به مکانی با حداقل ۸-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. اگر منطقه شما خیلی گرم است بهتر است که گیاه را در جایی بکارید که تا حدود ۲ بعد از ظهر آفتاب باشد و بعد از آن از سایه برخوردار باشد تا گرما و نور شدید آفتاب به ضرر گلدهی گیاه تمام نشود. نور کم محیط و سایه بیش از اندازه موجب کاهش گلدهی این گیاهان خواهد شد. همچنین احتمال شیوع بیماری های قارچی در شرایط سایه که بخصوص رطوبت نیز زیاد است ، بیشتر می باشد.

 

دما: انواع چندساله کوکب کوهی نسبت به سرمای زمستانی مقاوم هستند و حتی تا ۳۵- درجه سانتیگراد سرما را تحمل می کنند. نسبت به گرمای هوا مشکل خاصی ندارند اما اگر در منطقه ای با تابستنهای گرم زندگی می کنند این گیاه را در جایی بکارید که از ظهر به  بعد از سایه برخوردار باشند. دمای زیاد هوا به همراه نور شدید می تواند خشکیدگی نوک و حاشیه برگها را به همراه داشته باشد.

 

خاک : کوکب کوهی نسبت به خاک سختگیر نیست و حتی در خاکهایی که از نظر مواد غذایی فقیر محسوب می شوند رشد و گلدهی دارند. بنابراین در خاک معمولی باغچه می توان آنرا کاشت کرد اگر خاک بافتی سنگین و یا خیلی سبک دارد می توان با مقداری خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی  آنرا مخلوط کرد تا شرایط بافتی آن بهتر شود.  فاصله بوته ها از هم در حدود ۴۵-۳۰ سانیتمتر است . البته این گیاه با تراکم کاشت بالا نیز به خوبی کنار می آید اما اگر این فاصله رعایت شود از رشد و گلدهی بهتری برخوردار خواهد بود. اگر گیاه را به شکل یکساله استفاده کنیم و اگر در زمان آماده سازی خاک از خاک برگ یا کود پوسیده دامی استفاده کنیم  نیازی به کوددهی به این گیاهان نیست اما در صورت فقیر بودن خاک و برای کوددهی می توان از فرمولهای ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کرد و هر ۶-۴ هفته یکبار این گیاهان را کوددهی نمود .

 

تکثیر: یکی از آسانترین راه های تکثیر این گیاه کاشت بذر آن است که در ابتدای  بهار روی می دهد. اگر در کاشت بذرها دیر اقدام کنیم احتمال دارد که این گیاهان نیز به گل نروند و یا گل اندکی تولید کنند.  توجه کنید که این گیاه به شکل خود به خود بذرهایش را در پای گیاه می ریزد و بنابراین حتی در مورد انواع یکساله این گیاه هر سال از همان مکان گیاهان جدید می روید و همانند این است که گیاهی چند ساله را داریم. بذرها را در مخلوط خاک برگ +خاک می توان کاشت و لایه ای نازک از خاک برگ که آنرا سرند و الک کرده ایم به ضخامت حدود ۵-۳ میلیمتر بر روی بذرها قرار می‌دهیم . سطح خاک را می توان با افشانه و اسپری آب مرطوب نگهداشت . دمای مناسب ۲۴-۲۱ درجه است و بذرها در طی ۳-۲ هفته جوانه می زنند و از زمان کاشت بذر تا بدست آمدن گیاهی که می تواند گل بدهد حدود ۲ ماه طول می کشد. برخی از انواع این گیاه که چند ساله هستند را می توان با استفاده از قلمه نیز تکثیر کرد البته لازم به ذکر است که تکثیر این نوع از کوکبهای کوهی با بذر آسانتر است . روش کار بدین صورت است که در ابتدای فصل بهار از ساقه های بدون گل باید استفاده شود . طول ساقه مناسب ۲۰-۱۵ سانتیمتر است . برگهای پایینی را از یک دوم پایین ساقه جدا می کنیم و حداقل یک سوم طول ساقه در بستر کاشت فرو می روند. استفاده از هورمون ریشه زایی به تولید ریشه قلمه این گیاهان نیز کمک می کند .   قلمه ها در مخلوطی از خاک برگ+شن کاشته می شوند و ظرف محتوی قلمه را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب با دمای حدود ۲۱ درجه قرار می دهیم . غبارپاشی برگها و یا کشیدن پلاستیک بر روی سطح آنان موجب افزایش رطوبت در اطراف برگها و افزایش شانس ریشه زایی قلمه ها می شود. نباید اجازه داد که سطح خاک خشک شود. اگر تمامی شرایط مهیا باشد ریشه زایی قلمه های این گیاه ۴-۲ هفته طول می کشد. گیاهان چندساله را نیز می توان با کمک روش تقسیم بوته در اواخر زمستان و یا اوایل بهار تکثیر کرد. البته فاصله دو عمل تقسیم در مورد یک گیاه در حدود هر ۴-۳ سال است .

 

هرس: در طی فصل رشد جدا کردن گلهای پژمرده به گلدهی بیشتر این گیاه و طولانی تر شدن فصل گلدهی کمک می کند. همچنین انواع چندساله را می توان با فرارسیدن فصل سرما یعنی انتهای پاییز از نزدیکی سطح زمین هرس کرد و ساقه ها را کاملا قطع کرد و سپس با ریختن لایه ای از خاک برگ به ضخامتی که روی این ساقه ها را بپوشاند آنها را از سرمازدگی زمستانه می توان محافظت کرد.

 

آفات و بیماری: خوشبختانه این گیاه چندان به بیماری ها و آفات مستعد نیست. در رابطه با آفات گاهی لاروهای حشرات مشکلاتی از نظیر خوردن برگها و ساقه های جوان این گیاهان بوجود می آورند. شته و حلزونها نیز از دیگر آفات هستند . از بیماری ها نیز می توان به سفیدک پودری ، بیماری زنگ و لکه برگی های قارچی و باکتریایی اشاره کرد.

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

سیکاس

سیکاس ها گیاهانی دو پایه و کم رشد هستند.از انها  یک   تیره با چند جنس و گونه های متعدود بدون هیچ تغییری با تکامل از تریاس(دوره های زمین شناسی حدودا ۲۰۰ میلیون سال پیش،عصر دایناسورها) تاکنون باقیمانده است.سیکاس های کنونی درخت یا درختچه هایی با ساقه ضخیم و غده ای هستند.برخی از جنس های انان مانند زامیا و استانژریا ساقه های زیر زمینی دارند.ساقه ی سیکاسها مانند نخل ها ستونی شکل،بدون انشعاب و در جنس های مختلف ارتفاعی متفاوت دارند.ارتفاع تنه جنس سراتوزامیا از سیکاسها از ۱۵ تا ۱۶ متر متغیر است.در بعضی سیکادالها طول ساقه کم و در خانه حداکثر به ۱.۸ مترمیرسدو با نگه داری آن داخل گلدان میتوان اندازه آن را کنتر کرد. ولی قطر ان رشد فوق العاده دارد(بیش از دو متر).نمای ظاهری سیکاس ها به نخل ها و سرخس های درختی شباهت داردولی اصلا از نخل ها نیستند.برگها در سیکاس غالبا دارای تقسیمات شانه یی با قطعات و کناره ای کامل بوده،همه در راس ساقه جمع میشوند.دوام برگها معمولا زیادولی شکننده و حساس هستند و باید با احتیاط حمل شوند و در جنس های مختلف از ۱۰ تا ۳۰ سال روی ساقه باقی می مانند و پس از سقوط نیز جای انها روی ساقه باقی میماند.برگهای سیکاس بر خلاف فروند سرخسها که انتهایی پیچیده دارند((circinee)) راست و افقی ماند پوشیده از کرک نیز که راس رویشی(جوانه راسی) و بخش زایای سیکاسها را میپوشانند و برخی از انها تخمکزا هستند در سیکاسها وجود دارد

اندام های زایشی:معمولا تک جنس بوده،اندام زایشی نر مخروط مانند است.بزرگی مخروطهای نر در گونه های مختلف متفاوت است.در برخی ازگونه ها طول انها حتی از یک متر هم تجاوز میکند.وزن اندام ماده در برخی از جنسها گاهی بیش از ۵۰ کیلو است.تخمک یا مگاسپورانژ در برخی از انها بزرگتر از یک تخم مرغ معمولی است.

دستگاه زایای نر:در سیکاسها مشاه مخروط نر کاجها ولی از انها حجیم تر و دارای محور طویلی است که روی ان پرچم های برگ مانند(سپوروفیل) بیشماری قرار دارند.

بساکها(میکروسپورانژها)به شکل اجتماعی از هاگینه ها،در سطح زیرین پرچم های برگ مانند قرار داشته،گرده ها(هاگها) معمولا بر اثر دو تقسیم متوالی سلول مادر به وجود می آید.هر هاگ یا گرده دارای یک شیار طولی است.آنتروزوئیدها نسبتا درشت و در برخی از گونه ها مانند زامیا تقریبا به درشتی ۳۰۰ میکرون بوده،روی انها مژه های نرمی به شکل مارپیچ که ۵-۶ بار راس آنتروزوئید را دور میزنند قرار دارند.

دستگاه زایای ماده:تقریبا مخروطی شکل است ولی به مخروط ماده کاج کمتر شباهت دارد.درون تخمک چهار مگاسپور که فقط یکی از انها به رشد خود ادامه میدهد تشکیل میشود.هر آرکگن حاصل از مگاسپور دارای یک گردن چهار سلولی و یک تخم زای درشت در پائین است.بعد از گرده افشانی دهانه اتاق گرده تخمک بسته می شود.

امروزه ۹ جنس با ۸۵ گونه سیکاس در نواحی حاره ای و گرم دنیا روئیده،هر کدام دارای مرکز انتشار و عرصه پراکنش مخصوص به خود هستند.مرکز انتشار جنسهای سراتوزامیا و دیون مکزیک و گسترش زامیا و میکروسیکاس،شیلی و فلوریدا است.در نواحی کوه های آند و آلابامای آمریکای جنوبی،همچنین در جنوب افریقا و استرالیا نیز نمونه هایی از سیکاداسه ها مانند انسفالارتوس و استانژریا یافت میشوند.به طور کلی نمونه های سیگاده ها را میتوان از استرالیا تا جنوب ژاپن و همچنین از هند تا ماداگاسکار و چین به دست آورد.در ایران نمونه های تزئینی از سیکاس ها که از خارج وارد شده است مانند سیکاس ریولوتا در گل فروشیها فروخته میشود.

نیازها:

نور:به نور زیاد و چند ساعتی نور مستقیم نیاز دارد برگهای این گیاه اصطلاحا دیاهلیوتروپیک است یعنی به دنبال  آفتاب می رودو حتما باید ۹۰ درجه در هفته چرخیده شود وگرنه گیاه کج خواهد شد.نور کم موجب زیادشدن طول برگ و نورزیاد هم طول برگها را کوتاه میکند.

دما:اگر دمای هوا برای چند روز زیر ۱۵ درجه بماند،باید با سیکاس خود خداحافظی کنید پس در فصول سرد سال یا گیاه را به داخل منزل یا گلخانه کوچ دهید یا با پلاستیک کامل دور آنرا بپوشانید.بطور کلی دمای عادی منزل ۱۶ تا ۲۴ درجه سانتی گراد برایش مناسب است در صورت سرما زدگی اگر تنه گیاه هنوز محکم بود خب به خیر گذشته ولی اگر ساقه  نرم شده بود دیگر امیدی به نجاتش نیست!!

آبیاری: اگر در گلدان کاشته اجازه دهید هردفعه که خاک گلدان خشک شود گیاه را آبیاری کنیداین  گیاه دوست ندارد خاکش دایم خیس باشد،.ولی برعکس اگر در خاک کاشته شده باشد خشکی را نیز میتواند تحمل کند ولی در باغ در فصل تابستان که هوا گرم است هفته ای ۲ بار هم میتوان آب داد حتما این توصیه باغ شیشه ای را به خاطر داشته باشید که هرگز روی برگها گیاه آبپاشی نکنید زیرا باعث پوسیدن گیاه می شود.

تغذیه:نیازغذایی این گیاه به میزان نوردر دسترس بستگی دارد و گیاهانی که در نور زیاد رشد کردند بیشتر از سایه رشدها به کود احتیاج دارند به یادداشته باشید این گیاه برخلاف گیاهان دیگر در صورت کمبود مواد غذایی هیچ علامت و نشانه ای از خود بروز نمیدهد(مظلوم است!) پس از بهار تا آخر تابستان ماهی یکبار با نصف مقدار توصیه شده روی بسته کود کامل گیاه را تغذیه کنید.برای جلوگیری از ریشه سوزی در اثرپتانسیل اسمزی بالای کود،حتما با آب رقیق شود

خاک : در هر خاکی رشد میکند ولی بهترین خاک خاک کاکتوس با مواد آلی زیاد میباشد همچنین مقدار مساوی پیت ماس و پرلیت درشت هم قابل تحمل است طوقه گیاه همواره در بالای لبه خاک باشد

رطوبت:رطوبت داخل اتاق و محیط برایش کافیست به رطوبت حساس نمیباشدولی برای رشد بهتر و سرحال بودن رطوبت ۵۰ درصدی داخل اتاق برایش کافیست.با گذاشتن سینی پرازآب زیر گلدان رطوبت را تامین میکند

تکثیر:این گیاه به وسیله ی بذر تکثیر میشود .همچنین میتوان آنرا با تنه جوش های کنار ساقه در اول بهار یا پاییز هم تکثیر کرد.برای بذر گیری باید گرده افشانی توسط باد و حشرات و البته دستی انجام شود که کار تخصصی و سختیه و دتوصیه میکنم اصلا دنبالش نرید. وتخم ان در پاییز آماده ی برداشت میشه .برای کاشت بهتر است بذر به مدت یک روز در آب خیس بخورد و پوست قرمز روی تخم برداشته شود.مدت لازم برای جوانه زنی هم ۳ تا ۹ ماه میباشد  ۳ سال زمان لازم است تا قطر پیاز ان به ۳سانتی منر برسد.

تعویض گلدان: تعویض گلدلن باید در بهار و تابستان انجام گیرد.ولی سیکاس دوست دارد ریشه هایش پرپ گرد شود و دور گلدان بپیچد بنابراین هنگام تعویض گلدان ریشه از زیرگلدان بیرون زده باشد و تنها با یک سایز بزرگتر آنرا تعویض کنید.

نکته: بذر و تمام نقاط این گیاه سمی است و حتما از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور گذاشته شود.

منبع : http://glassy-garden.com

هویا

گیاه هویا Hoya (پیچ شمعی- پیچ مومی) به خانواده Apocynaceae و راسته Gentianales تعلق دارد . در خانواده این گیاه ۳۰۰-۲۰۰ گونه مختلف وجود دارند که اغلب بومی قاره آسیا بخصوص کشورهای هند، چین ، تایلند، مالزی، فیلیپین و اندونزی هستند. گیاه هویا اغلب به شکل پیچ و یا گیاهی خزنده ، چندساله و همیشه سبز است که بخصوص به دلیل گلهای زیبا و غیر معمولی که دارد مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه را می تواند به شرط رعایت نیازهای محیطی و همچنین انجام به موقع هرس و سرزنی ساقه ها ، به راحتی در گلدان نیز پرورش داد.

 

ساقه های انواع مختلف این گیاه در شرایط مختلف نگهداری ۱۸-۱ متر ارتفاع دارند . برگهای این گیاه در نمونه های مختلف آن شکلها و اندازه های مختلفی دارد. کوچکترین برگ با اندازه ۵ میلیمتر طول و ۴ میلیمتر عرض متعلق به Hoya engleriana و از جمله بزرگترین برگها با اندازه ۲۵ سانتیمتر عرض و ۳۵ سانتیمتر طول متعلق به Hoya latifolia است.سطح برگها ممکن است صاف و یا کرکدار باشد. برگ برخی نازک و برگ برخی همانند Hoya pachyclada آنقدر کلفت است که بیشتر شبیه گیاهان گوشتی همانند کراسولا به نظر می رسند تا هویا! نوک انها می تواند گرد و یا نوک تیز باشد و از نظر رنگ نیز می تواند سبز تیره و یا کم رنگ و یا حتی دارای رگه های کرم-شیری و یا صورتی رنگ باشد. در واقع توجه داشته باشید که گیاه پیچ شمعی و پیچ مومی اگرچه هر دو به جنس هویا Hoya تعلق دارند و در واقع دو گونه متفاوت هستند که در ادامه مطلب توضیح مختصری در رابطه با گونه های گیاه هویا که بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته اند آورده شده است. اما به شکل اختصار باید گفت در بین انواع مختلف گیاه پیچ شمعی که نام علمی آن Hoya carnosa می باشد برخی دارای برگهای ابلق نیز هستند یعنی بر روی پهنه برگها رگه های کرم- شیری رنگ نیز گاهی مشاهده می شود اما در بین انواع مختلف گیاه پیچ مومی که نام علمی آن Hoya bella است تمامی برگها به رنگ سبز ساده هستند.

 

 

هویا

 

گلهای تمامی انواع گیاهان هویا همانند دسته‌ای کوچک از گل است که در انتهای یک ساقه مشترک (دمگل ) شکوفا می شوند در واقع گل اذین (مجموعه گلهای این گیاه) از نوع چتری شکل (همانند چتر) است. دمگل نیز از زاویه بین برگ و ساقه بیرون می آید. این دمگل را نباید قطع کرد زیرا گلهای بعدی گیاه هویا نیز بر روی همین دمگل شکل می گیرند.

اندازه گلها نیز در گونه های مختلف این گیاه متفاوت است و بین ۳ میلیمتر (در گونه Hoya bilobata) تا ۹۵ میلیمتر ( در گونه H. Lauterbachii ) می تواند باشد . گلها ستاره شکل هستند با پنج عدد گلبرگ ضخیم،مثلثی شکل، با پوشش مومی به همراه ساختارهایی کرک مانند که بر روی قسمت بالای آنان ساختاری ستاره ای شکل و کوچکتر قرار دارد که اصطلاحا تاج Corona نامیده می شود. رنگ گل در اغلب گونه های این گیاه سفید و صورتی است اما گاهی زرد ، نارنجی و قرمز تیره و یا حتی نزدیک به سیاه و یا سبز رنگ نیز مشاهده شده است . در زبان انگلیسی تمامی گونه های این گیاه waxplant, waxvine,waxflower و یا Hoya نامیده شده اند. مصرف این گیاه سمی است و بهتر است دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار بگیرد.

 

هویا 2

تصویر فوق: مثالهایی از بزرگترین و کوچکترین گلهای هویا

 

 

گونه های معروف هویا:

  • Hoya carnosa (پیچ شمعی) یکی از پرطرفدارترین انواع هویا است که به دلیل برگسار زیبا و گلهای معطری که دارد پرورش می یابد. در بین انواع مختلف این گیاه نمونه هایی که برگهای ابلق دارند نیز وجود دارد یعنی بر روی پهنه سبز رنگ برگ ، نواحی با رنگ کرم-شیری رنگ و گاهی صورتی-ارغوانی نیز مشاهده می‌شود. گلها معولا صورتی روشن هستند اما گاهی به رنگهای تقریبا سفید رنگ و یا صورتی تیره نیز وجود دارند. سطح گلها از کرک پوشیده است و ترشح نوش Nectar در آنها گاهی به قدری زیاد است که از گلها بر روی زمین می چکد.
  • Hoya bella ( پیچ مومی) در واقع نوع کوتاه قامتی از گیاه هویا است که ساقه هایی باریک و تا حدودی ایستاده دارد که با افزایش سن گیاه ساقه ها حالتی افتاده می یابند. رنگ برگها سبز تیره و گلها سفید رنگ با مرکزی ارعوانی است.
  • Hoya australlis گیاهی با قامت بلند و با برگهایی سبز تیره است البته گاهی بر روی برگها نواحی تقریبا نقره ای رنگی نیز وجود دارد. بسیار پر رشد با گلهای صورتی و تاجی قرمز رنگ و معطر است.
  • Hoya coronaria گیاهی بالارونده با برگهایی براق است که زیر برگها کرک وجود دارد گلها نیز لیمویی کم رنگ با لکه هایی قرمز رنگ است.
  • Hoya imperialis بر روی برگها و ساقه پوششی غبار مانند وجود دارد و گلهای بزرگ آن که تقریبا ۹ سانتیمتر قطر دارند به رنگ قرمز-قهوه ای هستند و مرکزی کرم رنگ دارند.
  • Hoya Keysii ساقه های نسبتا ضخیم با برگهایی سنگین و سبز-خاکستری هستند که گلهایی سفید رنگ دارند.
  • Hoya multiflora برگهای بزرگ چرمین و گلهای زرد کم رنگ دارد و گاهی بر روی برگها نیز نواحی به رنگ نقره ای صورتی وجود دارد.
هویا 3هویا 4

با وجود تنوع موجود در بین این گیاهان، نیازهای محیطی نمونه هایی که بیش از سایرین به عنوان گیاهان خانگی نگهداری می شوند بسیار شبیه است که در ادامه با آنان آشنا می شویم.

آبیاری: آبیاری منظم به رشد مناسب و گلدهی کمک می کند اما نباید اجازه داد که خاک خیس باقی بماند بنابراین ابتدا صبر کنید تا سطح خاک تا حدود عمق ۵ سانتیمتری خشک شود و سپس گیاه را آب دهید. خاک خشک و یا خاک خیس و غرقابی هر دو می توانند منجر به ریزش غنچه های گل این گیاه و عدم تشکیل شدن غنچه های گل جدید شوند. این گیاهان همیشه سبز هستند و در طی زمستان اگرچه سرعت رشد آنان کاهش می یابد اما به خواب فرو نمی روند. در طی زمستان آبیاری آنرا کم کنید. در طی زمستان مرطوب شدن سطح خاک کافی است و لزومی ندارد که حتما بعد از آبیاری آب از منافذ زیر گلدان بیرون بیاید. البته خشکی کشیدن گیاه در این زمان از سال می تواند منجر به چروک شدن برگها و حتی ریزش انان شود. توجه داشته آبیاری زیاد در طی فصول سرد از جمله دلایل از بین رفتن این گیاه است. اجازه دهید که سطح خاک به خوبی بین هر دو نوبت آبیاری خشک شود. برای آبیاری بهتر است که از آب کمی ولرم استفاده کنید. آب سرد می تواند باعث کاهش رشد گیاه شود. رطوبت هوا نیز مهم است. برای غبارپاشی از آبهای بدون املاح که ولرم نیز است استفاده کنید. اگر امکان استفاده از آب بدون املاح را ندارید از روش زیرگلدانی پر از قلوه سنگ و آب استفاده کنید. بدین صورت که یک زیرگلدانی را از قلوه سنگ کوچک پر کنید سپس تا نیمه دیواره آن آب بریزید. گلدان را بر روی قلوه سنگها قرار دهید و مرافب باشید که کف گلدان با آب داخل زیرگلدانی در تماس نباشد. آب موجود به دلیل گرمای هوا به تدریج تبخیر می شود و رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین می کند.

نور: به مکانی روشن و پر نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. وجود ۱۰-۸ ساعت روشنایی محیط به رشد این گیاه کمک می کند. نور مستقیم آفتاب مناسب روزهای پاییز و زمستان است و در طی این روزها نیز در طی صبح و یا عصر هنگام نور مستقیم باید استفاده شود و در میانه روز از این نور اجتناب کنید. البته گیاه پیچ مومی (نوع کوتاه قامت گیاه هویا) بیش از گیاه پیچ شمعی نور مستقیم را تحمل می کند و به گفته برخی از پرورش دهندگان پیچ مومی برای بهترین گلدهی نیاز به ۴ ساعت نور مستقیم دارد. در روزهای کم نور سال می توانید از نور مصنوعی نیز برای بهبود وضعیت رشد این گیاه کمک بگیرد بدین صورت که گیاه را به فاصله ۲۰ سانیتمرتی از لامپهای فلنورسنت قرار دهید البته این نور باید در حدود ۱۴ ساعت در محیط وجود داشته باشد. مهم است که در طی شب محیط این گیاه تاریک باشد. تغییر در میزان نور زمانی که بر روی گیاه غنچه گل وجود دارد می تواند منجر به ریزش غنچه های گل شود بنابراین در چنین مقطع زمانی، جای گلدان را تغییر ندهید. نور شدید و مستقیم آفتاب از جمله دلایل سوختن نوک و حاشیه برگها و خشکیدن غنچه ها است. از طرفی کمبود نور نیز منجر به دراز شدن ساقه ها و زیاد شدن فاصله برگها از یکدیگر است. همچنین اگر تمایل داریدکه گیاه در طی فصل رشد خود از نور مستقیم نیز بهره مند شود نور مستقیم اوایل صبح که هوا هنوز خنک است را استفده کنید.

دما: دمای مناسب در طی فصل رشد این گیاه ۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد است و دما نباید از ۱۶ درجه بیاید. برخی از پرورش دهندگان نیز دمای ۲۲ در طی روز و ۱۶ درجه در طی شب را در فصول رشد این گیاه مناسب دانسته اند. البته در طی زمستان که رشد این گیاه آهسته شده است دما می تواند کمتر باشد اما هرگز اجازه ندهید که دما به کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نزول کند. هوای سرد منجر به پژمردگی ، کم رنگ شدن برگها و حتی سیاه شدن آنان می شود. در طی فصل سرد گیاه هویا را از منابع گرمایی مانند شوفاژ و یا بخاری و … دور نگه دارید. حرارت این منابع منجر به خشک شدن برگسار و زیرش غنچه های گل می شود. در طی تابستان نیز به شرط وجود مکانی سایه و همچنین ابیاری مناسب ، این گیاه می تواند دما را تا ۳۰ درجه سانتیگراد نیز تحمل کند.

خاک: خاک گلدان را بهتر است سبک با زهکش خوب انتخاب کرد بنابراین بکارگیری دو قسمت پیت موس و یک قسمت پرلایت به همراه یک قسمت خاک معمولی و یک قسمت خاک برگ و یا دو قسمت پیت موس + دو قسمت خاک معمولی + یک قسمت رومی کولایت + یک قسمت پرلایت محیط خوبی برای رشد این گیاه ایجاد می کند. همچنین اگر موادی همانند پیت موس و یا پرلایت و ورمی کولایت را در اختیار ندارید می توانید از مخلوط خاک برگ +خاک معمولی+ شن برای این گیاه استفاده کنید. گلدان را هر ۳-۲ سال یکبار و اوایل بهار تعویض کنید. نیازی به تعویض سالانه گلدان نیست زیرا اگر تراکم ریشه های این گیاه در گلدان بیشتر باشد، گلدهی نیز بهتر انجام میشود. همچنین زمانی که گلدان را بزرگتر می کنید فقط کافی است که قطر دهانه آن در حدود ۵ سانتیمتر از گلدان قبلی بزرگتر باشد. هرگز گلدان این گیاه را زمانی که گل دارد عوض نکنید. برای کوددهی نیز می توانید در طی بهار و تابستان هر دو هفته یکبار با کودهای محلول مخصوص گیاهان زینتی بخصوص با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کنید. در اواخر پاییز و در طی زمستان به گیاه کود ندهید.

تکثیر: با کمک قلمه می توان این گیاه را تکثیر کرد. قلمه ها را بهتر است از نوک ساقه حداقل به طول ۱۰-۷ سانتیمتر تهیه کرد و هر قلمه یک جفت برگ داشته باشد. قلمه هایی که حدود ۶-۲ گره (محل اتصال برگ به ساقه) دارند بهتر ریشه تولید می کنند. زمان قلمه گیری نیز در بهار و یا اوایل تابستان است. قلمه ها را در مخلوطی از پرلایت و پیت موس که مرطوب است بکارید. روی قلمه ها را نیز پلاستیکی شفاف قرار دهید تا رطوبت هوا بهتر رعایت شود. گلدان حاوی قلمه ها را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید. زمانی که شاهد رشد جدید گیاه بودید پلاستیک را ازروی آن بردارید.

هرس: این گیاه رشد نسبتا سریعی دارد و ساقه ها به سرعت بلند می شوند بنابراین برای اینکه گیاه حالت بوته ای خود را حفظ کند باید ساقه ها را سرزنی کرد تا مانع از بلند شدن بیش از اندازه ساقه ها شویم. البته در زمان هرس توجه داشته باشید که به هیچ عنوان ساختارهایی را که شبیه ساقه اما بدون برگ هستند را قطع نکنید. این ساختارها ساقه نیستند بلکه آنان در اصل دمگل هستند که بر روی آنان هر ساله گل تولید می شود. همچنین برای قطع گلهای خشک باید گلهای خشک را به شکل جدا و تک تک حذف کرد زیرا حذف تمامی گل به همراه ساقه آن منجر به کاهش گلدهی در سال آینده خواهد شد. حتی گاهی توصیه شده است که گلهای خشک را اصلا دست نزد زیرا آنان وقتی که خشکیده شوند خود ریزش می کنند و لزومی به کندن با دست وجود ندارد. برای شکل دهی به ساقه های این گیاه نیز می توانید یا آنرا در سبد آویز بکارید تا ساقه ها آویخته شود و یا اینکه با کمک قیمهای سیمی شکل ساقه ها را به شکل نیم دایره درآورید و ساقه ها را بر روی آن هدایت کنید.

آفات و بیماری: شته ، کنه تارعنکبوتی و شپشک آرد آلود از جمله آفات رایج این گیاه هستند. این گیاه بیماری خاصی ندارد اما بهتر است برای جلوگیری از شیوع بیماری های قارچی برگسار گیاه بخصوص در طی شب هنگام برای مدت طولانی خیس و مرطوب باقی نماند.در واقع گیاهان هویا بیشتر به شرایط نامساعد محیطی حساس هستند تا بیماری ها.

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

یاس طاووسی

یاس طاووسی که گاهی فقط با نام طاووسی خوانده می شود با نام علمی Cytisus scoparius به خانواده Fabiacees و راسته Fabales تعلق دارد و بومی غرب و جنوب اروپا است. یاس طاووسی معمولا با فرارسیدن فصل سرد برگسار خود را از دست می دهد اما از آنجایی که ساقه های سبز رنگی دارد، در طی زمستان نیز سرسبزی را به محیط اطراف خود می بخشد. این گیاه بین ۱ تا ۱٫۵ متر و حداکثر تا ۳ متر ارتفاع دارد که ۲۰-۱۰ سال طول می کشد که به حداکثر ارتفاع خود برسد که می‌توان با انجام هرس مناسب، این گیاه را در گلدان هم نگهداری کرد. یاس طاووسی شاخه های بیشماری را تولید می‌کند. ضخامت شاخه ها معمولا ۵ سانتیمتر است که البته گاهی تا ۱۰ سانتیمتر نیز می‌رسد و در عین حالیکه از استحکام خوبی برخوردار هستند انعطاف قابل ملاحظه‌ای نیز دارند.

یاس طاووسی

برگها ۳-۲ سانتیمتر طول و ۲-۱٫۵ سانتیمتر عرض دارند. به گفته برخی از محققین ، گاهی اعضایی که برگ خوانده می شود در واقع ساقه‌هایی شبیه برگ هستند که وظایف برگها را از نظر فتوسنتز و غذاسازی نیز انجام می دهند. اما در شرایط محیطی با رطوبت بالا برگهایی که متشکل از سه برگچه هستند شکل می گیرند. گلهای گیاه در نمونه های مختلف آن بخصوص به رنگهای زرد پر رنگ، نارنجی تیره ، نارنجی – قرمز و سفید رنگ هستند که البته در کشور ما اکثرا نمونه ای که رنگ گلها زرد رنگ است تحت کاشت و پرورش قرار می گیرد. گلها در بهار شکوفا می شون. بذرهای گیاه در غلافهایی به طول ۳-۲ سانتیمتر و عرض ۰٫۸ سانتیمتر تشکیل می‌شوند و تیره رنگ هستند. زمانی که میوه ها می رسند و پوسته آنان خشک می شود به ناگاه باز شده و بذر را به فاصله ای تقریبا برابر با ۶ متر پرتاب می کند.هر گیاه تا حدود ۱۰۰۰۰ بذر می تواند تولید کند و بذرها توانایی زنده ماندن در خاک از ۵ سال تا ۶۰ سال را دارند. به همین دلیل در برخی مناطق مزروعی، رویش این گیاه مزاحمتهایی ایجاد می کند. ازجمله نام های این گیاه در زبان انگلیسی می توان به Common Broom, Scotch Broom, English Broom اشاره کرد.

توجه: گونه Cytisus scoparius دو زیرگونه دارد که به عنوان گیاه زینتی مورد استفاده قرار می گیرد . اولی C.scoparius subsp.scoparius است که شرح آن را در قسمت بالا مشاهده کردید و دوم Cytisus scoparius subsp.maritimus است که گیاهی کوتاه قامت است و حداکثر به ارتفاع ۴۰ سانتیمتر می رسد و بومی غرب اروپا است.

یاس3

تصویر فوق: گلهای رقم زرد رنگ یاس طاووسی . غلافهای سبز رنگی که مشاهده می کنید در واقع میوه نارس این گیاه است که محتوی بذر هستند.

634628_hrR4WU19[1]

تصویر فوق: یاس طاووسی نمونه های دیگری با گلهایی به رنگهای دیگر نیز دارد.اما نمونه زرد رنگ متداولترین نوع آن است.

آبیاری: این گیاه به دوره های خشکی مقاوم است و خاکی را که به مدت طولانی مرطوب بماند دوست ندارد بنابراین باید بین دو عمل آبیاری، سطح خاک رطوبت خود را از دست بدهد و بعد نسبت به آبیاری گیاه اقدام شود. خیس ماندن خاک برای مدت طولانی می تواند منجر به پوسیدن ریشه های گیاه و از بین رفتن آن شود.

نور: یاس طاووسی به حداقل ۸-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد تا بتواند حداکثر رشد و گلدهی را داشته باشد. کمبود نور منجر به بلند و باریک شدن ساقه ها و کاهش استحکام آنان و کاهش گلدهی و یا ریزش غنچه های گل می شود.

دما: این گیاه در طی زمستان و در زمان استراحت می توان به راحتی تا ۱۰- درجه ساتتیگراد را تحمل کند اما تحمل آن تا ۲۵- درجه سانتیگراد نیز گزارش شده است. بهترین دوران گلدهی آن زمانی است که دما بین ۱۲ الی ۱۸ درجه سانتیگراد باشد. بنابراین گرم شدن هوا منجر به کاهش گلدهی این گیاه می شود . اما به طور کل تابستانهای گرم را البته به شرط مناسب ٱبیاری مناسب به خوبی تحمل می کند.

خاک: خاکهای شنی را ترجیح می دهد زیرا عبور آب و عدم ماندگاری رطوبت برای مدت زمان طولانی از جمله نیازهای این گیاه است بنابراین مخلوطی از خاک معمولی و شن و یا خاک برگ و شن برای رشد این گیاه مناسب است.بکارگیری موادی که منجر به ماندگاری رطوبت می شود، صلاح نیست. برای این گیاه می توان از کودهای کامل و قبل از اینکه رشد جدید در بهار شروع شود استفاده کرد.

تکثیر: این گیاه را می توان با کاشت بذر تکثیر کرد. این گیاه بذرهای فراوانی تولید می کند که پس از رسیدن غلافها می توان آنان را از گیاه جدا کرد. غلافهای رسیده تقریبا سیاه رنگ هستند. و درون هر غلاف ۹-۵ عدد بذر وجود دارد. بهتر است که بذرها را در پاییز به محض جدا کردن از گیاه کاشت. نگهداری بذرها منجر به کاهش درصد جوانه زنی آنان می شود. به هر حال اگر بذر انبار شده ای دارید بهتر است که ابتدا آنان را در میان پیت موس که کمی مرطوب است قرار دهدی و بعد به مدت یک ماه در دمای ۵-۱ درجه نگهداری کنید. سپس ابتدا به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کرده و بعد آنان را بکارید.در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد جوانه زنی بذرها حدود ۴ هفته طول می کشد. خوابانیدن شاخه نیز راه دیگر تکثیر این گیاه است. می توان در فصل بهار ساقه های بلند و انعطاف پذیر این گیاه را در حالیکه به گیاه مادری متصل هستند در خاک خوابانید و بعد در فصل بهار سال بعد آنان را از گیاه مادری جدا کرد. در طی این مدت زمان، قسمتی از ساقه که در زیر خاک بوده است و با خاک تماس داشته است ، ریشه دار می شود. راه دیگر تکثیر این گیاه قلمه نیمه چوبی است . یعنی از ساقه ای که جدید نیست و البته هنوز سفت و محکم نیز نشده است قلمه تهیه میشود.یعنی شاخه هایی با یک سال عمر برای این کار مناسب هستند . طول قلمه ها را می توان حدود ۷ سانتیمتر در نظر گرفت و اگر در انتهای آن قطعه ای کوچک از چوب دوساله باشد(به این نوع قلمه اصطلاحا پاشنه دار می گویند) به ریشه زایی کمک خواهد شد.این نوع قمله را می توان در اواخر تابستان گرفت.قلمه در بستری سبک که رطوبت را نیز حفظ می کند همانند مخلوط کوکوپیت+پرلایت یا شن + خاک برگ کشت می شود. ریشه زایی قلمه های این گیاه کمی مشکل است و استفاده از هورمونهای ریشه زایی برای کمک به این امر توصیه شده است.

634628_OuxZgwwe[1]

تصویر فوق: گیاه جوانی که حاصل از روییدن بذر است.

هرس: بعد از اتمام گلدهی می توانید برخی از ساقه ها را که خارج از محدوده و شکل بوته رشد کرده اند و یا منجر به ازدحام و تراکم بیش از حد مرکز گیاه شده اند را قطع کنید. توجه داشته باشید که این گیاه می تواند رشد فراوان داشته باشد و محیط دیگر گیاهان را محدود کند بنابراین انجام هرس و قطع شاخه های اضافی عملی غیر قابل صرفه نظر است. زمان انجام هر گونه هرس و کوتاه سازی ساقه های این گیاه، بعد از اتمام گلدهی گیاه و حدود اواسط بهار است و این عمل را حتما تا اواخر تابستان به اتمام برسانید. انجام هرس را به اواخر زمستان و یا اوایل بهار موکول نکنید زیرا این کار از میزان گلدهی این گیاه بسیار کم می کند. در انجام عمل هرس زیاده روی نکنید . توصیه شده است که در یک مرحله، بیش از ۲۵٪ حجم کل ساقه ها هرس نشوند.جدا سازی ساقه هایی بیش از میزان یاد شده منجر به شوکه شدن گیاه می شود. همچنین یک ساقه را از قسمت پایین کوتاه کنید و هرگز به کوتاه کردن نوک آن اکتفا نکنید زیرا این عمل منجر به تحریک و رشد شاخه های جانبی بی شمار بر روی نوک ساقه می شود و در نتیجه گیاه دچار تراکم بیش از حد خواهد شد.

آفات و بیماری: پسیل یاس طاووسی با نام علمی Arytainilla spartiophila یکی از آفات این گیاه است که از نظر ظاهری شبیه شته هستند و از شیره گیاهی و همچنین قسمتهای جوان گیاه تغذیه می کند و منجر به بدشکل شدن و چروکیده شدن بافتهای گیاه شده و در اثر فعالیت آنان از رشد گیاه کاسته شده و گلدهی نیز به خوبی صورت نمیگیرد. سوسک بذر یاس طاووسی با نام علمی Bruchidius villosus آفت دیگری است که در دورن غلاف بذرهای گیاه فعالیت و تخم گذاری کرده و مانع از شکل‌گیری بذرهای این گیاه می شود.بهترین راه مبارزه جمع کردن غلافهای بذر است قبل از آنکه غلافها بشکافند و بذرها را به همراه این آفت پخش کنند. معدنچی ساقه با نام علمی Leucoptera spartifoliella می تواند ساقه ها را از درون مورد استفاده قرار داده و در نهایت منجر به سرخشکیدگی ساقه ها شود. جدا کردن و از بین بردن ساقه های آلوده از جمله راه های مبارزه با این آفت است. آفات معمول دیگری همانند شته و کنه های تارعنکبوتی نیز می توانند گاهی مشکلاتی را برای این گیاه ایجاد کنند.

یاس-طاووسی

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

یاس و یاسمن

 

خانواده Oleaceae

در خانواده Oleaceae تیره‌ای وجود دارد با نام Jasminum. بسیاری از گونه های متعلق به این تیره گیاهی را با نام یاس و یاسمن می شناسیم که عبارتند از:

یاسمن سفید، یاسمن جنگلی، یاس سفید

نام علمی آن Jasminum officinale و نام انگلیسی گیاه common jasmine,common shop jasmine,common white jasmine و همچنین poet’s jasmine (یاسمن شاعران) است که بومی شمال ایران، افغانستان، پاکستان ، هیمالیا و غرب چین است. یاسمن سفید گیاهی با عادت رشدی بالاروندگی است که برگساری خزانپذیر دارد و می تواند به ارتفاع ۱۲-۹ متر نیز برسد . برگهای این گیاه شامل ۹-۵ عدد برگچه و معمولا ۷ عدد برگچه است . گلهای سفید رنگ ان ۵ عدد گلبرگ دارند در طی اواسط الی اواخر تابستان شکوفا می شود و به دلیل عطر گلهایش معروفیت جهانی دارد .هر قدر که به سن گل اضافه شود ته مایه ای از رنگ صورتی نیز ظاهر می شود.

 

یاس(یاسمن) چمپا

یاس چمپا با نام علمی Jasminum grandiflorum و نامهای انگلیسی Catalonia jasmine, Spanish jasmine,royal jasmine, شناخته می‌شود. این گیاه بومی جنوب آسیا است و به شکل بوته‌ای خزانپذیر است که طول ساقه های آن که عادت رشد به شکل خزنده دارند به ۴-۲ متر می رسد. برگچه ها ۱۲-۵ سانتیمتر طول دارند و در هر برگ ۱۱-۵ برگچه وجود دارد. قسمت بیرونی غنچه ها گاهی به رنگ صورتی است اما گلها سفید رنگ و لوله ای شکل هستند که ۲٫۵-۱٫۳ سانتیمتر طول دارند و لبه آنان با برشهایی به ۵ قسمت به طول ۲٫۲-۱٫۳ سانتیمتر تقسیم شده است. عطر گل شیرین و منحصر به فرد است.

یاس

یاسمن پُر گل

این گیاه نام علمیJasminum floribundum و نام انگلیسی free-flowering jessamine شناخته می شود البته در برخی از منابع علمی این گیاه را زیر خانواده ای از Jasminum grandiflorum معرفی می کنند و از نظر ظاهری و خصوصیات رشد بسیار شبیه آن است. هر دو نوع یاس‌های چمپا و پر گل ، گلهای بسیار فراوانی را در یک مقطع زمانی تولید می کنند.

یاسمن زرد

با نام علمی jasminum fruticans و نام انگلیسی jasmin, makebate,shrubby jasmine,yellow jasmine شناخته می شود. این گیاه به شکل بوته ای نسبتا کروی شکل به ارتفاع حدود ۳٫۵ متر رشد می کند البته ساقه‌ها بلند و انعطاف پذیرند و از اطراف بوته به قسمت بیرونی متمایل می شوند. در هر دسته برگ معمولا سه عدد برگچه وجود دارد. گلها حدود یک سانتیمتر طول دارند و قسمت تاج آنان به برشهایی به ۵ قسمت تقسیم شده است و زرد رنگ و بدون عطر هستند و در دسته های محدود چندتایی در قسمت انتهایی ساقه ای کوچک شکوفا می شوند. برگسار این گیاه همیشه سبز است.

 

یاسمن پاکوتاه، رازقی پاکوتاه

با نام علمی Jasminum humile و نام انگلیسی Italian yellow jasmine, Nepal yellow jasmine و yellow jasmine شناخته می شود که بومی افغانستان ، هیمالیا و جنوب غربی چین است. این گیاه ۴-۲٫۵ متر رشد می کند و ۳ متر عرض می یابد و تقریبا شکل و فرم رشد بوته ای دارد. برگهای آن نیمه همیشه سبز است زیرا در مناطقی که زمستان سختی ندارند برگها را حفظ می کند در غیر این صورت برگها خزان خواهند داشت. ساقه ها نسبتا ضخیم هستند. هر دسته برگ از ۷-۵ برگچه که هر یک ۵ سانتیمتر طول دارند شکل گرفته اند. گلها در بهار و تابستان در دسته هایی که معمولا دارای شش عدد گل زرد رنگ هستند شکوفا می شوند و گلها معطر هستند.

 

یاسمن زمستانی

این گیاه با نام علمی Jasminum nudiflorum و نام انگلیسی winter jasmine شناخته می شود که بومی کشور چین است. گیاهی خزانپذیر با شکل و فرم بوته مانند حدود ۳ متر طول و عرض آن است. ساقه ها کمانی شکل هستند و در هر دسته برگ سه عدد برگچه وجود دارد که هر یک ۳ سانتیمتر طول دارند. گلدهی این نوع یاسمن البته با توجه به شرایط آب وهوایی منطقه می تواند در طی اواخر پاییز شروع و در طی زمستان ادامه یابد و به همین دلیل به یاسمن زمستانی معروف شده است. وجود گلهایی زرد رنگ بر روی ساقه های بدون برگ این گیاه در اواخر زمستان ، آنرا بسیار جالب توجه میکند. هر گل ۶ عدد گلبرگ دارند که معمولا زرد رنگ هستند اما ارقام سفید رنگ نیز گاهی مشاهده شده اند. گلها ۱ سانتیمتر قطر دارند و می توانند به تعداد زیادی بر روی گیاه شکوفا شوند. این گیاه بسیار هرس پذیر است و در صورت تمایل می توان آنرا به شکل پرچین تربیت کرد. از دیگر یاسمن هایی که بسیار شبیه یاسمن زمستانی است می توان به یاسمن چینی نام علمی Jasminum mesnyi اشاره کرد که در انگلیسی با نام Primerose jasmine و Chinese jasmine شناخته می شود که از نظر خصوصیات ظاهری بسیار شبیه یاسمن زمستانه است. یعنی گیاهی با فرم و شکل رشد بوته ای است که حدود ۳-۱٫۵ متر ارتفاع می یابد و گلهای زرد رنگ به قطر ۵ سانتیمتر در اوایل بهار و در طی تابستان تولید می کند. اما تفاوت های آن با این گیاه عبارت اند از: مقاومت کمتری به سرما دارد، گل هایش بزرگتر و معطر هستند و زمان گلدهی آن دیرتر است.

 

یاس رازقی، رازقی

با نام علمیJasminum sambac و نام انگلیسی Arabian jasmin,white-flowerd Indian jasmine شناخته می شود که بومی جنوب و جنوب شرقی آسیا است. به شکل بوته ای به طول ۳-۰٫۵ متر رشد می کند بنابراین به راحتی می توان انرا در گلدان پرورش داد. از گلها و برگهای معطر این گیاه در صنایع چای سازی نیز استفاده می شود. یاس رازقی گیاهی همیشه سبز است که برگهایی به طول ۱۲٫۵-۴ سانتیمتر و عرض ۷٫۵-۲ سانیتمتر دارد. گلها در طی سال و در دسته های ۱۲-۳ تایی در انتهای ساقه ها شکوفا می شوند که سفید رنگ ، دارای عطری شیرین و دلپذیر و قطری برابر با ۳-۲ سانیتمتر دارند که شکافهای موجود در لبه گلها آنان را به ۹-۵ قسمت تقسیم کرده است. گلها معمولا در طی عصر و از ساعت ۸-۶ باز می شوند و در طی روز بسته می شوند. برخی از ارقام این گیاه گلهایی با گلبرگ های بیشتر دارند و پُر پر خوانده می شوند.

یاس-رازقی

یاس ژاپنی (هلندی)

با نام علمی Syringa reticulata شناخته می شود البته در منابع فارسی نام Syringia amurensis را برای آن معرفی کرده اند که اشتباه نیز نیست . amurensis در واقع یکی از زیر گونه های Syringa reticulata می باشد در واقع این یاس سه زیر گونه دارد که amurensis یکی از آنها است(دو زیر گونه دیگر عبارتند از Reticulata و pekinensis). تمامی این گیاهان خزاندار هستند . می توانند در بهترین شرایط محیطی تا حدود ۱۲ متر نیز رشد کنند که البته معمولا کوتاه تر از این باقی می مانند و گلهایی خوشه ای به رنگ سفید یا سفید – کرم تولید کنند. اگرچه این گیاه گاهی با نام یاس هلندی معرفی می شود اما ترجیح دادم با توجه به نام انگلیسی آن یعنی Japaneae lilac tree که موطن این گیاه (یعنی برخی کشورهای خاور دور همانند ژاپن، چین و کره) را نیز در نظر گرفته است ، این گیاه را با نام “یاس ژاپنی” معرفی کنیم.

توجه: گاهی در برخی از منابع فارسی زبان، گیاهی که به عنوان یاس هلندی در کشور ما شناخته می شود Ligustrum Japonicum معرفی شده است که درختی همیشه سبز به ارتفاع ۵-۲ متر است و همانند نمونه ای که در بالا معرفی شد گلهایی سفید یا سفید-کرم رنگ و خوشه ای و البته با بویی نه چندان خوشایند می دهد. اصولا این گیاه یاس نیست و نوعی “برگ نو” است . نام انگلیسی این گیاه Japanese Privet است که ترجمه فارسی آن برگ نوی ژاپنی می شود.

 

یاس صورتی

با نام علمی Jasminum polyanthum و نام انگلیسی Pink jasmine و همچنین گاهی White jasmine شناخته می شود که بومی چین است. این گیاه به شکل بالارونده رشد می کند که برگساری همیشه سبز و یا نیمه همیشه سبز دارد و غنچه های گل ان صورتی مایل به قرمز هستند که با توجه به شرایط آب و هوایی در اواخر زمستان و یا اوایل بهار شکوفا می شوند. البته گلبرگهای گل کمتر از غنچه های گل رنگ صورتی را نشان می دهند و در واقع صورتی – سفید هستند. دسته های برگ آن از ۷-۵ برگچه تشکیل شده است و برگچه ای که در انتهای هر دسته برگ قرار دارد به شکل قابل توجهی از دیگر برگچه ها بزرگتر است. این گیاه رشد سریعی دارد و می تواند تا حدود ۶ متر ارتفاع بیابد.

 

یاس خوشه ای (یاس بنفش)

با نام علمی Syringa vulgaris و نام انگلیسی Common lilac, lilac, syringa شناخته می شود. یاس بنفش بومی جنوب شرقی قاره اروپا است و در نواحی صخره ای به خوبی رشد می کند. این گیاه خزان پذیر است و به شکل درختچه ای با چند تنه و به طول ۷-۶ متر رشد می کند . برگها ۱۲-۴ سانتیمتر طول و ۸-۳ سانتیمتر عرض دارند. هر گل چهار عدد گلبرگ دارد و ۱۰-۶ میلیمتر طول و ۸-۵ میلیمتر قطر دارد .گلها در کنار هم به شکل فشرده قرار می گیرند و گل آذین (مجموعه گلها) ۱۸-۸ سانتیمتر طول دارد. توجه داشته باشید که اگرچه رنگ بنفش این گیاه محبوبیت بیشتری دارد و به همین دلیل گاهی این گیاه یاس بنفش نیز خوانده می شود اما اولا طیف مختلفی از رنگهای بنفش وجود دارد و همچنین ارقامی نیز وجود دارند که رنگ گلهایشان سفید رنگ و همچنین صورتی رنگ است. به همین دلیل به کار گیری نام یاس خوشه ای به دلیل خوشه ای بودن گلهای آن مناسب تر است.

یاس بنفش ایرانی

با نام علمی Syringe persica و نام انگلیسی Persian lilac, persian jasmine شناخته می‌شود. گیاهی خزاندار با شکل و فرم بوته ای و شاخساری نسبتا متراکم که می تواند به ارتفاع حدود دو متر دست یابد و گلهایی بنفش رنگ و معطر آن در اواخر بهار شکوفا می شوند.

 

 

یاس زرد

با نام علمی Forsythia intermedia و نام انگلیسی Forsythia, golden-bell شناخته می شود. این گیاه در واقع همان درختچه ای است که در اوایل بهار و قبل از آنکه برگ هایش رشد کنند، با گل های زرد رنگ و انبوه خود زیبایی خاصی را به معابر و پارکها می دهد و در ایران بسیار متداول است. اگر این گیاه هرس نشود طول ساقه ها می تواند به ۴-۳ متر برسد اما یاس زرد از هرس پذیری خوبی برخوردار است و معمولا با این عمل ، طول ساقه ها کنترل می شود. گلهای زرد رنگ آن بر روی ساقه های یک یا دو ساله شکل می گیرد بنابراین در زمان هرس ساقه های مسن تر را باید قطع کرد تا از گلدهی گیاه کاسته نشود. گلها زرد رنگ هستند که به شکل منفرد و یا در دسته های ۶-۲ تایی بر روی ساقه شکوفا می شوند.634628_6qU2Ikrx[1]

یاسمن هندی

این گیاه با نام علمی Jasminum multiflorum و نامهای انگلیسی Winter jasmine,Indiane jasmine,Downy jasmine, Star jasmine شناخته می شود. در واقع این گیاه در طی فصل زمستان در کشور هند گل می دهد و به همین دلیل یاسمن هندی خوانده می شود. دلیل اسم دیگر آن (یاسمن زمستانی) نیز به همین دلیل است. تعداد گلهای این گیاه به قدری زیاد است که گاهی برگسار گیاه از گلها پوشانده می شوند و دیده نمی شوند. یاسمن هندی گیاهی با شکل و فرم رشد پیج و همیشه سبز (البته در مناطق گرمسیری مثل هندوستان) است که می تواند ۳-۱٫۵ متر رشد کند و در تمامی طول سال گل هایی سفید رنگ و تا حدودی معطر به قطر ۲ سانتیمتر تولید کند.

 

خانواده Bignoniaceae

یاس درختی، درخت چوب پنبه هندی

با نامل علمی Millingtonia hortensis و نام انگلیسی Indian cork tree, cork tree شناخته می شود. درختی بسیار مرتفع به طول ۲۵-۱۸ متر و تاجی به گستردگی ۱۱-۷ متر و طول متوسط عمر ۴۰ سال است که گلهای سفید رنگ و معطر آن زیبایی خاصی را به گیاه می بخشد. این درخت بخصوص در مناطق جنوبی کشور ایران و در استان هرمزگان کاشته می شود. مردم میناب این گیاه را به دلیل گلهای زیبا و معطری که دارد یاس درختی می نامند.

 

 خانواده Primulaceae

یاسمن صخره ای

اصولا یاسمن های صخره ای در مناطق کوهستانی یافت می شوند و بسیار مناسب باغهای صخره ای هستند. در ایران سه گونه از این گیاه وجود دارد که عبارتند از یاسمن صخره ای ارمنستانی (ارسبارانی) با نام علمی Androsace armeniaca گیاهی است دوساله به ارتفاع ۸۰-۱۰ سانتیمتر با گلهایی صورتی یا سفید به قطر ۱٫۵ سانتیمتر ، یاسمن صخره ای یکساله با نام علمی Androsace maxima و یاسمن صخره ای با نام علمی Androsace villosa با برگساری همیشه سبز به ارتفاعی حداکثر ۱۵ سانتیمتر و با گلهایی سفید تا صورتی رنگ .در مرکز گلهای سفید رنگ نواحی به رنگ زرد تا قرمز وجود دارد . تمامی انواع یاسمنهای صخره ای در زبان انگلیسی با نام Rock jasmine, Androsace, Sea navelwort شناخته می شوند. لازم به ذکر است که یاسمن های صخره ای گیاهانی متدوال در کشت و کار نیستند و فقط از این جهت که یاسمن خوانده می شوند، در اینجا معرفی شدند.

 

خانواده Apocynaceae

یاس ستاره ای

این گیاه با نام علمی Trachelospermum jasminoides و نام انگلیسی Star jasmine, Confederate jasmine, trader’s compass شناخته می شود و بومی جنوب شرق قاره آسیا است.یاس ستاره ای گیاهی پیچ و چوبی همیشه سبزی است که می تواند تا حدود ۳متر ارتفاع یابد و برگهای آن ۱۰-۲ سانتیمتر طول و ۴٫۵-۱ سانتیمتر عرض دارند. گلهای معطر ۲-۱ سانتیمتر قطر دارند و با برشهایی به ۵ قسمت تقسیم شده اند.

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

خانواد کاکتوس ها

خانواده کاکتاسه

کاکتوس‌ها گیاهانی فاقد برگ و دارای خارهای بزرگ و ساقه‌های قطور می‌باشند. این گیاهان بومی آمریکای جنوبی بوده و بیش از ۲۲۰۰ گونه از آن‌ها شناسایی شده‌اند.

 

کاکتوس‌ها به سه زیر خانواده تقسیم می‌شوند:

۱- زیر خانواده پرسکیه   Pereskia 2- زیر خانواده اوپنسیه Opuntia  ۳- زیر خانواده سرئه Cerea

زیر خانواده پرسکیه Pereskia

تنها کاکتوس برگ‌دار در این زیر خانواده جای می‌گیرد. گیاه پرسکیه برگ‌هایی شبیه برگ مرکبات به رنگ‌های متنوع دارد و گل‌های سفید آن شبیه به گیاهان خانواده رزاسه است. این کاکتوس در خاک‌های متوسط تا معمولی باPH  حدود ۵/۶ – ۵/۷ نگهداری می‌شوند و قلمه‌های ساقه این گیاهان براحتی در ماسه ریشه‌دار می‌شوند (برای تکثیر مشکلی ندارند).

زیر خانواده اوپنسیه Opuntia

کاکتوس‌های اوپنسیه به فارسی کاکتوس‌های راکتی نامیده می‌شوند. که در برگیرنده انواع کاکتوس‌های برگ پهن، راکتی، زرد، راکت درشت و کوچک هستند. این دسته از کاکتوس‌ها گاهی در مناطق گرمسیری میوه‌های خوراکی تولید می‌کنند که مصارف دارویی دارد.

زیر خانواده سرئه Cerea

کاکتوس‌های کشیده و مخروطی در زیر خانواده سرئه قرار دارند. این دسته از کاکتوس‌ها در مناطق سردسیری در فضای گلخانه‌ها قابل حفاظت و نگهداری می‌باشند. این گیاهان بدلیل خارهای گزنده و حساسیت‌زا ایجاد مشکل می‌کنند پس در منازل از دسترس بچه‌ها دور نگه دارید.

مامیلاریا از جمله کاکتوس‌های کوچک و ریز هستند که گل دهی منظم هر ساله دارند. این کاکتوس بسیار کوچک و دارای فرم دایره‌ای کوچک هستند.

گیاه گی توپس که به کاکتوس شباهت دارد عیناً شبیه یک تخته سنگ است که از وسط آن یک گل خارج شده است (شبه کاکتوس).

پرورش کاکتوس‌ها

ترکیب خاکی کاکتوس‌ها، باید شنی رسی و درصد بیشتری از شن یا سنگریزه باشد. کاکتوس‌ها آبیاری منظم و با فواصل بیش از گیاهان معمول نیاز دارند و بسته به سرعت رشد و فصل، تعداد و فواصل آبیاری تنظیم می‌شود. کاکتوس‌ها در مناطق گرم و پر نور رشد می‌کنند زیرا بومی آمریکای لاتین هستند. کاکتوس‌ها به نور زیادی احتیاج دارند و در محیط‌های کم نور معمولا رشد علفی می‌کنند و منظره ظاهری آن‌ها از حالت کاکتوس بودن خارج می‌شود.

تکثیر کاکتوس‌ها

– جنسی؛

– غیر جنسی.

بعضی از کاکتوس‌ها نظیر مامیلاریا گل دهی منظم هر ساله دارند. بذر سیاه رنگ کوچک تولید می‌کنند. بعضی دیگر از کاکتوس‌ها نظیر زیئو کاکتوس که گل‌های بسیار کم دوامی دارند تولید بذر کمتری می‌کنند.

تکثیر بذری کاکتوس‌ها

عموم کاکتوس‌ها بذرهای بسیار ریز با قوه نامیه نسبتاً کوتاه دارند. نکات مهم در کشت بذری کاکتوس:

– بذرها قوه نامیه مناسبی داشته باشند؛ یعنی تعداد جوانه زنی گیاه در زمان معین به اندازه قابل قبول باشد؛

نحوه کشت طوری باشد که بذرهای ریز بتوانند جوانه بزنند.

بنابراین کاکتوس‌ها را در سبدهای پلاستیکی کم عمق با یک خاک بسیار سبک (ترجیحا پیت ماس) کشت می‌کنند. آبیاری بسترهای کشت در پای گیاه انجام می‌گیرد، یا اینکه سبدها را در ظرف‌های آبی قرار داده که بتدریج آب را جذب می‌کند و گیاه و بذرها مرطوب شده و بعد جوانه می‌زنند. مثل هر گیاه دیگر بذرکاری باعث طولانی شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گیاه می‌شود.

تکثیر رویشی کاکتوس

عمده‌ترین تکثیر رویشی کاکتوس‌ها روش کاتینگ Cutting یا قلمه زدن است. قلمه زدن در کاکتوس به فصل بستگی دارد و بهترین فصل برای آن اوایل تابستان می‌باشد. بطوری که آن‌ها را در یک بستر سبک و محیط با رطوبت کافی با آبیاری منظم کشت می‌کنند.

اما قبل از اینکه قلمه‌ی کاکتوس مخصوصاً کاکتوس‌های گوشتی نظیر سرئوس‌ها وارد بسترهای کشت شوند باید شیرابه گیاه را قطع کرد. برای انجام چنین عملی قبلاً قطعات جدا شده یا قلمه‌های کاکتوس را به مدت چندین ساعت در معرض تابش مستقیم آفتاب در تابستان قرار می‌دادند تا اینکه جریان شیرابه قطع می‌شد و سپس اقدام به کشت آن می‌کردند. اما امروزه با توجه به اینکه ریشه‌دار کردن گیاهان ر کمترین در زمان حائز اهمیت است قلمه ها را در آب ولرم حدود ۴۵ درجه سانتی گراد قرار می دهند. که در نتیجه جریان شیرابه قلمه ها قطع می شود.سپس آنها زا در بستر کاشت قرار می دهند وکار دیگری که بیشتر بعنوان یک هنر به نظر می‌رسد عمل پیوند یا گرافتینگ Grafting در کاکتوس است. آنچه مسلم است سرئوس‌ها یا کاکتوس‌های مخروطی، پایه‌های بسیار خوبی برای بیشتر مامیلاریاها یا اوپنسیه‌ها هستند.

منبع: ویکی کاکتوس

بونسای(Bonsai)

مقدمه:

بونسای مجموعه ای از باغبانی و هنر است که به واسطه آن گیاه با یک تغییر شکل تحمیل شده به یک مجسمه زنده تبدیل می شود. هنرمند با استفاده از مفاد زیبایی، وهمی از طبیعت را در قالب شکل مینیاتوری پدید میآورد. بونسای یک آرایش غیرطبیعی نیست بلکه در قالب یک تغییر شکل ساده، طبیعت اصلی را در ذهن آدمی تداعی میکند. بن سای در اصل واژهای ژاپنی و به معنی کاشت گیاهان در گلدانهای کم عمق است

Bonsai واژهای ژاپنی است و به گیاهانی گفته میشود که با وجود داشتن اندازهی بزرگ در طبیعت، برای نگهداری در محیط کوچک سازش یافته اند. این کلمه از دو واژهی Bon به معنی سینی یا گلدان کوچک و Sai به معنی درخت یا گیاه تشکیل شده است. هنر پرورش بن سای هزاران سال پیش در چین رونق پیدا کرد. چینی ها احترام خاصی برای آن قائل هستند. نگاره های بسیاری از این هنر در کتیبه های باستانی چین وجود دارد. وجود بن سای و طبیعت در خانه از نظر مکتب بودائیسم، مفاهیم خاصی هم دارد. کم کم این هنر از چین به ژاپن رسید. ژاپنی های خلاق به توسعه و تکمیل آن پرداختند. هم اکنون چین و ژاپن از مهمترین صادر کنندگان بن سای هستند.

پرورش بن سای در واقع نوعی نگارگری روی گیاهان زنده است. هنرمند با حالات خاصی که به گیاه خود میدهد ضمن الهام از طبیعت، با بیننده صحبت میکند. بیشتر این گیاهان ظاهری کهنسال دارند. انسان با تماشای این درختان خود را در کنار طبیعت بکر جنگل احساس خواهد کرد. مشاهده ی تغییرات فصلها از ویژگیهای جذاب بن سای های خزاندار است.

تنوع گونه های گیاهی، بومی و منطقهای بودن برخی گیاهان، زیبایی درختان کهنسال و … سبب شده است تا کشورهایی از جمله ایالات متحده، آلمان، ایتالیا، هند، کانادا و … به پرورش بن سای روی بیاورند. البته چین و ژاپن از نظر کیفیت و کمیت تولید، همچنان در رتبه ی نخست قرار دارند.

ریشه ها:

ریشه های گیاه بونسای شده، در عین استحکام، سلامت و گستردگی، باید ظاهری کهن به درخت ببخشند. درروشهای متقارن، نامتقارن و اریب، ریشه ها در تمام جهات گسترده شده اند. اما در روشهای بادزده، صخره،رویشی و …. ریشه ها غالباً در جهت خلاف انحنای تنه گسترده شده اند. تا بدین ترتیب به گیاه ظاهری متقارن ببخشند. تعدادی ازریشه ها روی خاک قرار داده میشوند تا قدمت درخت را از نظر ظاهری افزایش دهند و تصور فرسایش خاک را در سالهای گذشته در ذهن القا کنند. برای تحقق این مهم، در زمان انتقال گیاه به گلدان بزرگتر، تعدادی از ریشه ها را روی خاک قرار می دهند و روی آنها را با خزه اسفاگنوم و مقدار کمی خاک می پوشانند. در طی آبیاری های مکرر، این پوشش نازک، از بین میرود و پوست ریشه در معرض نور خورشید، سخت میشود و بدین ترتیب هدف ما در القای تصور کهن بودن گیاه تحقق می آید. برای تشکیل ریشه های جدید در جهت مناسب، می توان ریشه را تا لایه کامبیوم خراش داد و روی آن را با خاک و خزه پوشاند. بعد از چند هفته، در محل زخم ریشه های جدیدی ایجاد میشود.

 

تنه:
گرچه همه قسمت های گیاه بن سای شده مهم است ، اما تنه گیاه اولین قسمتی است که توجه ناظر را به خود جلب میکند .تنه بن سای باید پوستی ضخیم ، یک پارچه و تودرتو داشته باشد . تنه باید به گونه ای باشد که هرچه به راس نزدیک میشود ضخامت آن کمتر شود . روی یک تنه خوب نباید آثار زخم ناشی از سیم پیچی دیده شود .

 

شاخه ها:

گیاهان در طبیعت ممکن است شاخه های در هم پیچیده داشته باشند . ولی در بن سای با سیم پیچی ، شاخه ها را به گونه ای تربیت می کنند ، که گیاه زیبا جلوه کند . معمولاً شاخه ها از نظر قطر و طول تفاوت دارند . شاخه های پایین تر ضخیم تر و بلندتر هستند و بخوبی در همه جهات گسترده می شوند . شکل هر شاخه به تنهایی نیز مد نظر است . در هنر بن سای بسیاری از شاخه های گیاه مطلوب به نظر نمی رسد . از این رو این شاخه ها را قطع می کنند .
برگها:
در یک بن سای خوب برگ ها سبز ، متراکم و کوچک است . گیاهانی که برگهای بزرگ دارند یا تعداد برگ آنها کم است ،برای بن سای مناسب نیستند . گیاهانی که برگ های کمی دارند ،درختی خزان کرده را تداعی می کنند . برگ های بزرگ نیز نسبت به اندازه کلی درخت بن سای شده، نامتناسب به نظر می رسند، برای آن که اندازه برگها کوچک شود ، از روش بیبرگی یا هرس برگ استفاده می کنند. این روش در کاهش اندازه برگ موثر است ولی در تغییر اندازه گلها و میوه ها زیاد مورد توجه نیست.

 

راس ساقه:

تنه به تدریج باریک می شود ، تا در انتها به راس منتهی شود. هرگاه به ارتفا‎ع کمتری نیاز باشد، می توان راس آن را قطع کرد و شاخه پایینتر از راس را که در راستای تنه است یا زاویه کمی با راستای تنه دارد ،به عنوان راس انتخاب و باپیچیدن سیم آن را تربیت کرد. شکل دهی با سیم: یکی از روش های اصلی برای شکل دادن به گیاه است و با سیم مسی و یا آلومینیومی انجام میشود.در هر حال درخت بنسای شده باید دارای راس باشد.

 

پشت و روی یک بونسای:

بونسای را نباید به صورت یک گیاه طبیعی در گلدان رها کرد. بلکه باید آن را طبق طرح مورد نظر کاشت و تربیت کرد. بونسای باید در نظر یک ناظر به خوبی جلوه گری کرده و قسمت جلو و پشت آن با هم فرق کند. کاملترین قسمت، قسمت جلو است . برآمدگی تنه نباید در جلو قرار گیرد.انتهای تنه باید قابل رویت بوده و تنه در یک طرف انحنا داشته باشد. نوک ساقه یا راس در قسمت جلو باید به طرف ناظر باشد.در قسمت جلو نباید شاخه ها درهم پیچیده باشند. همچنین نباید به طرف جلو رشد کنند و باید تمام شاخه ها به وضوح قابل دید باشند. قسمت پشت ، عمق مشخص و دیدگاه سه بعدی به گیاه می دهد، لذا یک یا دو شاخه در این قسمت تعبیه می گردد.

 

طرق مختلف پرورش بن سای

پرورش نهالی:

مشهورترین بونسای ها ژاپنی به همین طریق پرورش یافته اند. نهالی که در طبیعت به دلیل شرایط نامناسب رشد، خود به خود کوتاه و کوچک مانده است ، برای مبدل شدن به یک بنسای زیبا تنها احتیاج به یک تربیت صحیح دارد.گیاهانی نظیر کاج سیاه ژاپنی ، کاج قرمز ژاپنی ، کاج سوزنی ، عرعر و … را میتوان از این طریق بنسای نمود. مزیت این روش ، صرفه جویی در وقت است . زیرا برای تهیه بنسای از طریق کشت بذر، حداقل به ۵ الی ۱۰ سال زمان نیاز داریم. در ژاپن گیاهانی را که با توجه به خصوصیات بنسای از طبیعت جمع آوری میکنند، (آراکی) می نامند. بسیاری از گیاهانی که در صخره ها و کوهستانهای مناطق گرمسیری و معتدل در شکاف صخره ها رشد کرده اند ، به علت شرایط خاص موجود در منطقه و محیط کشت، خود به خود بونسای و تبدیل به درختانی مسن، با ارتفاع کم شده اند.

 

گیاهی که از طبیعت انتخاب وجمع آوری می شود می بایستی واجد خصوصیات زیر باشد:
۱- در عین کامل بودن به اندازه کافی کوچک باشد تا در گلدان کم عمق و کوچک جای گیرد.
۲- ریشه های قوی و گسترده داشته باشد.
۳- شاخه ها باید به نحو مطلوب ، بسته به شیوه بنسای مورد نظر، آراسته باشند.
۴- شاخه ها باید به نحو زیبا و دلپذیری در اطراف تنه اصلی پراکنده شده باشند.البته اگر شیوه بنسای مورد نظر روش نردبانی باشد این خصوصیت مورد توجه قرار نمی گیرد.
۵- به اندازه کافی سرزنده ، شاداب ، سالم و قوی به نظر برسد، تا نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه نداشته باشد.
۶- ارتفاع زیادی نداشته باشد.
۷- گیاه انتخابی باید از نوع درختانی باشد که طول عمر زیادی دارند.

بعد از انتخاب به آرامی دورتا دور گیاه را خالی کرده و گیاه را سالم و بارعایت نکات باغبانی از محل رویش خارج میکنند.و با حصیر یا گونی دورتادور ریشه را میپوشانند. سپس با نخ و سیم، گونی یا حصیر را می بندند. قطع ریشه ها تا یک فاصله معینی از تنه، ضروری است. روش برش باید به صورت مورب باشد. گیاه را بعد از انتقال به گلخانه، در گلدانی می کارند. ته گلدان شن درشت، سپس یک لایه خاک و شن و پس از آن یک لایه ماسه و کود حیوانی و بعد شن شسته شده،ریخته میشود. گیاه بعد از ترمیم، آماده بنسای و تربیت مخصوص شیوه مورد نظر است.

پرورش به طریق خوابانیدن :

دومین روش آسان پرورش بونسای، روش خوابانیدن است . درختانی برای این روش مناسب هستند که بتوانند از طریق تنه یا شاخه، ریشه تولید کنند. برای نمونه میتوان از درختانی نظیر انار، افرا، نارون و یا صنوبر نام برد. درابتدا شاخه ای را که جلوه مناسبی برای ایجاد یک بنسای دارد، انتخاب و قسمتی از شاخه را حلقه برداری میکنند. سپس آن را با اسفنج یا خزه اسفاگنوم می پوشانند . و اطراف آن را با پلاستیک مسدود میکنند. بعد از یکی از دو سال میتوان ساقه را قطع کرد و قسمت مورد نظر را به گلدان منتقل کرد. پس از آن روشهای تربیتی و سیم پیچی آغاز میشود.

سایر روشها:

برای بونسای کردن گیاه از روشهای دیگری مانند پیوند زدن نیز استفاده میشود. در این روش از گیاهانی که به شرایط محدود بونسای، مقاوم هستند، به عنوان پایه استفاده میشود. پیوند آن نیز از نوع زینتی است.

 

شیوه های بنسای:

درختان در طبیعت در شرایط و موقعیت مختلفی رشد میکنند. بعضی از آنها عوامل رشد مناسب را در اختیار دارند در حالی که برخی از گیاهان در کوهستانها و مناطق شیبدار یا در کنار دریا و بادهای تند رشد میکنند. به همین دلیل مجبورند در برابر این عوامل نامساعد مقاومت کنند. این مبارزه، باعث تغییر شکل در گیاه میشود و شکلهای گوناگونی که غیرقابل شمارش هستند؛ پدید می آید. در یک بنسای خوب، سعی میشودکه از اشکال اصلی که در طبیعت وجود دارد تقلید شود. برای انتخاب شیوه بنسای آگاهی از طبقه بندی آنها ضروری است.
بنسایهایی که زیر ۱۵ سانتیمتر ارتفاع دارند بنسای مینیاتوری نامیده میشود.بن سای کوچک ۱۵ تا ۳۲ سانتیمتر ؛ بن سای متوسط ۳۲ تا ۶۰ سانتیمتر و بن سای بزرگ بیش از ۶۰ سانتیمتر ارتفاع دارند . اندازه یک بن سای باید با اندازه یک درخت روییده شده در طبیعت متناسب باشد . برای مثال بوته هایی مانند رزهای پا کوتاه یا شاه پسند درختی ؛ وقتی به رشد کامل می رسند ۵/۰ تا ۲ متر ارتفاع دارند . بنابراین برای بن ساهای مینیاتوری یا کوچک متناسب هستند . درختانی که در طبیعت ارتفاع آنها به ۲ تا ۴ متر می رسد ؛ مثل ختمی درختی برای بن ساهای متوسط مناسب هستند . درختانی که تا ارتفاع زیادی رشد می کنند مثل چنار ؛ کاج ها و … برای بن ساهای بزرگ مناسب هستند .

۱- نباید گیاه را در معرض باد قرار داد.

۲- خاک اطراف گیاه نباید خشک شود.

۳- در ۲ روز اول نباید گیاه در معرض نور مستقیم قرار گیرد، مگر آن که نور تنها به گلدان گیاه بتابد.

۴- به گیاهی که کاملا ریشه نگرفته نباید زیاد کود داد.

۵- در صورتی که گیاه جوانه های متعددی تولید کرد، با توجه به شیوه بنسای انتخابی، جوانه های مناسب را نگه داشت و از تولید شاخه توسط بقیه جوانه ها جلوگیری کرد. ۶- پس ازآن که گیاه کاملا شکل گرفت، میتوان آن را به گلدان زیباتری منتقل کرد.این عمل باید در ماه فروردین و اردیبهشت صورت گیرد.

روش تربیت بن سای ساقه


راست متقارن:

در این روش درخت در یک مسیر مستقیم رشد می کند . ریشه ها نیز در همه جهات عمود بر ساقه گسترده شده اند . در این روش ، درخت را به گونه ای تربیت می کنند که درختی رشد کرده در شرایط کاملاً مناسب و طبیعی ، در ذهن تداعی شود . برای ایجاد شکل ساقه راست متقارن ، باید پایین ترین شاخه را در حدود یک سوم ارتفاع تنه حفظ کرد و با سیم پیچی مانع حرکت آن به سمت جلو شود. آشفتگی شاخه ها باعث پنهان شدن قسمت عقبی و پشت درخت میشود. تعیین اولین شاخه مهم است زیرا موقعیت شاخه دوم با توجه به شاخه اول معین میشود. دومین شاخه بلند در قسمت دیگر وکمی بالاتر باشد. این شاخه باید کمی به قسمت پشت متمایل باشدو به گونه ای پرورش داده شود، که مقداری از قسمت زیر شاخه در دید ناظر قرار گیرد. این شاخه به تاج درخت عمق میبخشد. سومین شاخه در قسمت عقب و کمی بالاتر از دومین شاخه قرار میگیرد. چهارمین شاخه در راستای دومین شاخه است. شاخه های دیگر نیز به همین ترتیب و به صورت متناوب قرار خواهند گرفت. شاخه ها نباید در دید ناظر بالای سر یکدیگر قرار گیرند زیرا در این صورت به یک میزان از نور خورشید و جریان هوا، بهره مند نخواهند شد.

 

روش ساقه راست نامتقارن :

در این روش، مانند روش متقارن، درخت رو به بالا رشد میکند ولی تنه دارای انحناهای بسیار زیبایی است. انحناها بیشتر به صورت زیگزاگ است. اما شاخه ها وضعیتی مشابه با روش متقارن دارند. در این روش راس ساقه اندکی به یک طرف کج شده است.

 

روش اریب :

این روش بسیار آسان است و برای افراد مبتدی در نظر گرفته میشود، در زمانی کوتاه نیز میتوان آن را ایجاد کرد. در این روش تنه درخت با انحنایی حدود ۴۵ درجه به طرف راست یا چپ متمایل میشود. بدین ترتیب تنه ابتدا به یک طرف مایل شده و دوباره بعد از طی فاصله کوتاه درمسیر اولی قرار میگیرد. اولین شاخه، قوی و نیرومند است و در مکانی که انحنای تنه شروع میشود، واقع شده است. این شاخه یا به صورت افقی گسترده میشودیا روبه بالا متمایل میگردد و بیشترین نور را دریافت میکند. روش تنه کج، درختی را درذهن القا میکند که در اثر نیروهای طبیعی، به این شکل درآمده است. گستردگی ریشه بیشتر در خلاف انحنای تنه است. این روش خلق یک بنسای و یک نمونه جالب را برای هنرمندان امکانپذیر می سازد.

 

روش بادزده:

در روش بادزده، یک بنسای را باید آن گونه شکل داد که همانند یک درخت یا گروهی از درختان باشد که در یک مکان بادخیز یا در مجاور ساحل یا در نوک تپه رشد کرده اند. در این روش تنه مستقیم است، ولی با زمین زاویه میسازد( عمود بر زمین نیست). زاویه خط تنه از راستای شاقولی حدود ۴۵ درجه است. راس ساقه نیز در مسیرخمیدگی است. شاخه ها باید همچنان به صورت افقی حفظ شوند. خمیدگی درخت و وضع شاخه ها، این تصور را درذهن ناظر القا میکند که درخت در پیکاری طولانی با بادهای شدید است.

 

روش نردبانی:

این روش، که بسیار ساده است، برای بنسای کردن گیاهانی که از طریق خوابانیدن ریشه دار شده اند استفاده میشود. این گیاهان را به گونه ای تربیت میکنند که تمام شاخه های آنها در یک جهت قرار گیرند. سپس تنه گیاه را به صورت افقی، به طوری که شاخه ها رو به بالا قرار گیرند، دریک ظرف قرار میدهند و روی آن خاک می ریزند. برای تسریع ریشه زدایی، در زیر هر شاخه قسمتی از تنه را زخمی میکنند.
میتوان بین شاخه ها قطعات سنگ قرار داد تا بنسای نمای کوهستانی به خود بگیرد. بدین ترتیب سیمای یک جنگل در ذهن القا میشود.

 

تفاوت گیاهان بن سای شده با گیاهان معمولی:

بونسای به علت رشد در یک محیط محدود، از نظر تبادلات غذایی، اندکی با گیاهی که در باغچه یا جنگل رشد می کند متفاوت است. یک درخت ریشه‌ی خود را برای جذب مواد غذایی در خاک گسترش می‌دهد و شاخساره‌ی آن با توجه به میزان مواد غذایی و نور و … که از محیط می‌رسد، رشد می‌کند. درخت تا جایی که ریشه توانایی ارسال مواد غذایی به بالا را دارد، قد می‌کشد. بعد از آن درخت کم کم رو به پیری رفته و سرانجام خواهد مرد.

اما در بونسای این‌طور نیست. میزان تبادلات ریشه و اندام هوایی در بن سای، به پرورش دهنده آن بستگی دارد. این میزان هرچه بیشتر باشد، بونسای بلندتر می‌شود و بر عکس.

نکته‌ی مهم در بونسای تعادل میان اندام‌ها (زمینی و هوایی) است. زمانی که این تعادل در محیط یک گلدان ایجاد شود، می‌توان گفت که گیاه به بونسای تبدیل شده است.

تفاوت دیگر بونسای با گیاه معمولی عمر بیشتر آن است. چون ریشه و شاخساره‌ی بن سای دائم در حال هرس شدن هستند، همواره تولید اندام‌های جوان می‌کنند. ریشه هم به علت کوتاه بودن قد درخت برای ارسال مواد غذایی زیاد دچار مشکل نمی‌شود.
معیارهای انتخاب گونه گیاهی مناسب :

برای انتخاب گونه‌ی مناسب باید علاوه بر زیبایی گیاه، موارد دیگری را هم در نظر گرفت. میزان تابش مسقیم آفتاب، شدت نور و دمای محل نگهداری در انتخاب گونه تعیین کننده هستند. بسته به اینکه محل نگهداری فضای بسته (اتاق) است یا فضای آزاد، گونه‌ی گیاه باید تفاوت داشته باشد. البته در فضای بسته هم در صورت وجود تابش مستقیم یا استفاده از لامپ‌های فلورسنت، می‌توان از گونه‌های فضای آزاد با رعایت برخی شرایط استفاده نمود. گیاهان سایه پسند مثل فیکوس‌ها برای اتاق‌های کم نور و درختانی مثل نارون، انار و زیتون برای اتاق‌هایی که روزانه چند ساعتی از تابش خورشید بهره‌مند می‌شوند، مناسب هستند.

درختان زیبایی چون انواع افرا، بلوط، آزاد، ممرز و انواع سوزنی برگ‌ها برای بونسای فضای آزاد بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند.

 

بونسای های همیشه سبز، خزان‌دار، مثمر و غیر مثمر :

زیباترین بن سای‌ها معمولاً گونه های خزان دار هستند. این گیاهان در فضای باز به راحتی رشد می‌کنند و در برابر تغییرات فصول عکس العمل نشان می‌دهند. مشاهده‌ی گونه‌های خزان دار و تغییر رنگ برگ‌ها در پاییز و زمستان و جوانه زنی مجدد آنها در بهار بسیار مورد توجه علاقمندان است. از جمله گونه‌های خزان دار می‌توان چنار، ممرز، بلوط، افرا و … را نام برد.

سوزنی برگ‌ها، سیتروس‌ها، فیکوس‌ها و … از جمله بن‌سای‌های همیشه سبز هستند. جذابیت این گونه‌ها به سبز بودن آنها در پاییز و زمستان بر می‌گردد. بیشتر گونه‌های فضای بسته همیشه سبز هستند.

نگهداری از بونسای های غیر مثمر مانند: فیکوس، برگ نو، افرا، راش و … قدری راحت‌تر است. پرورش گونه‌های مثمر مثل سیب، انار، به، خاس و … در صورتی که از آنها میوه بخواهیم قدری دشوار است. در این موارد میزان، نوع و زمان تغذیه‌ی مصنوعی بسیار مورد اهمیت است.

انتخاب گلدان مناسب برای تهیه یک گلدان خوب، علاوه بر سلیقه و علاقه، در نظر گرفتن چند نکته مفید است:

یک گلدان مناسب باید از نظر وزن با گیاهی که در آن کاشته می‌شود تناسب داشته باشد. زهکشی گلدان باید به خوبی انجام شود. در مورد سوزنی برگ‌ها باید کمی بیشتر از معمول باشد. شکل و اندازه گلدان باید متناسب با نوع گیاه باشد.

تناسب رنگ گلدان با رنگ برگ‌ها یا ساقه هم می‌تواند در زیبایی گیاه تاثیر داشته باشد. برای گونه‌های خزان دار که ریزش برگ آنها مورد توجه است، گلدان‌های بیضی و گرد زیباتر هستند. در مورد ساقه‌های ستبر و گیاهان کهنسال، گلدان‌های عمیق‌تر مناسب‌تر اند. ضمن این‌که به تعادل گیاه هم کمک زیادی می‌کنند.

خاک
در گلدان‌های بونسای بافت خاک با گلدان‌های معمولی تفاوت دارد. زهکشی و توانایی نگهداری آب باید زیاد باشد. به طور متوسط هر گلدان روزانه یک بار آبیاری می‌شود؛ بنابراین باید از زهکشی مطلوب برخوردار باشد، در عین حال باید توانایی ذخیره و نگهداری آب و مواد غذایی را هم داشته باشد. به اصطلاح نباید به راحتی آبشویی شود. یک خاک خوب باید همزمان دو خصوصیت زهکشی، نگهداری آب و مواد غذایی را داشته باشد. سوزنی برگ‌ها نیاز به خاک تقریباً سبک با زهکشی قوی دارند. قدری هم اسیدی بودن خاک برای آنها مفید است. در مقابل بیشتر پهن برگ‌ها خاک مرطوب را ترجیه می‌دهند. با توجه به گونه گیاهی مورد نظر، می‌توان مخلوطی از خاک برگ (هوموس) الک شده، رس و شن را مورد استفاده قرار داد. با افزایش نسبت شن قابلیت زهکشی خاک بیشتر می‌شود. هرچه خاک برگ بیشتر باشد، قدرت نگهداری آب بیشتر است. افزایش نسبت رس در مخلوط سبب سنگین‌تر شدن خاک می‌شود. به طور کلی تهیه یک مخلوط مناسب به روش آزمون و خطا هم بد نیست!

 

لطفا با ذکر منبع استفاده شود. با تشکر از مهندس ایرانمهر

لاله

مقدمه :

موطن اصلی لاله آسیای مرکزی – سیبری – مغولستان و چین است نمونه های وحشی آن در قسمتهای مختلف ایران به ویژه سلسله جبال زاگرس و البرز وجود داشته به تدریج این گیاه متوجه اروپائیان قرار گرفته و از راه اتریش و آلمان به اروپا راه یافت پس از مدتی هلندی ها توانستند از تولید کنندگان بزرگ آن محسوب شوند و در صدد ایجاد انواع پر گل تر و قوی تر از این گیاه بر آمدند امروزه این گیاه در سرتاسر پنج قاره انتشار یافته است .

این گیاه در عین سادگی دارای ظاهری زیبا است و به دلیل انواع مختلفی که از ان در طی چند دهه ی اخیر به بازار عرضه شده مورد توجه افراد است .

لاله دارای رنگها و طرحهای مختلفی است و به حالت شاخه بریده گلدنی و کشت در فضای آزاد مورد استفاده است . اقسام لاله به ۲۵۰۰ نوع بالغ می گردد .

خصوصیات گیاهشناسی :

لاله جزء ژئوفیت ها محسوب می شود ژئوفیت ها گونه های گیاهی هستند که نه تنها به وسیله بذر ، بلکه به وسیله اندامهای زیر زمینی که دارند افزایش یافته و تداوم نسل می دهند. نقش اولیه این اندامها ذخیره آب و مواد غذایی و تامین مواد برای رشد و نمو در فصل بعدی است و به این وسیله بقای نسل را تضمین می کنند جنسهای ژئوفیت هم شامل گزینه هایی از گیاهان تک لپه ای و هم گونه هایی از گیاهان دو لپه است ژئوفیت ها را به طور کلی در تجارت و باغبانی به نام سوخوار ها bulbs می نامند و آنها را به دو دسته کلی گیاهان سوخوار و گیاهان غده ای تقسیم می کنند.

گیاهان سوخدار اغلب گیاهانی چند ساله و پایا هستند که بقای آنها از دو طریق تامین می شود یکی اینکه سوخ اصلی هر ساله از بین می رود و به جای آن یک یا دو سوخک بزرگ و چندین سوخک باقی می ماند . مثل : لاله و زنبق سوخ دار دیگر اینکه سوخ اصلی تا چند سال باقی مانده و هر سال بزرگتر می شود و سوخ های جدید به قسمت تحتانی آن متصل باقی می مانند تا بزرگ شده به اندازه گلدهی برسند مثل نرگس و سنبل لذا از نظر دوام سوخ مادری آنها را به دو دسته سوخ مادری یک ساله و چند ساله تقسیم می کنند .

سوخ مادری یکساله : لاله ، زنبق های سوخی

سوخ مادری چند ساله : نرگس ، آماریلیس ، سیرک ، سنبل ، مریم

گیاهان سوخدار به دو گروه حقیقی و پداژه ( سوخ توپر ) تقسیم می شوند .

سوخ حقیقی : سوخ حقیقی بر دو نوع است .

سوخ حقیقی پوشش دار tunicated به آنها سوخ های ورقه ای laminat و یا سوخ های فلسی پوستی هم می گویند در این دسته فلسهای گوشتی به صورت لایه های متحد المرکز قرار دارند و مریستم راسی را در بر گرفته اند

مثل : لاله ، نرگس ، سنبل ، آماریلیس ، مریم ، لاله واژگون ، گالانتوس ، همانتوس بعضی از زنبق ها .

سوخ های بدون پوشش nontunicated به آنها سوخ فلسی scaly نیز می گویند در این دسته فلسهای گوشتی مثلثی شکل بوده و همدیگر را کاملا نمی پوشانند. مثل : لیلیوم ( سوسن ) ، بعضی از لاله های واژگون .

پداژه : ( سوخ توپر ) این اندام فاقد فلس گوشتی است و در واقع بخش پایین ساقه است که متورم شده است. مثل :  گلایول ، زعفران ، فریزیا ، گل حسرت

بدین ترتیب گل لاله در دسته سوخ حقیقی پوشش دار جای می گیرد .

مهمترین قسمت پیاز ، بخش پایینی آن است که طبق نام دارد تمام بخشهای دیگر پیاز از این بخش به وجود می آیند در حاشیه پایینی آن ریشه ها و بر سطح بالایی آن پولکها به شکل متحد المرکز پیرامون جوانه گل به وجود می آیند افزون بر این ، بر روی این طبق جوانه های دیگری پدید می آیند که یا در انتهای چرخه رشد به پیاز جایگزین تبدیل می شوند و یا بچه پیازهایی به وجود می آورند که دقیقا همانند والدین خود هستند با این تفاوت که به مراتب کوچکترند

در پاره ای از گونه ها ، بچه پیازها در انتهای ساقه هایی پدید می آیند که آنها را ساقه زیر زمینی ( استولون) می نامند و گاهی اوقات طول آنها به دهها سانتی متر می رسد این ساقه زیر زمینی از دراز شدن بخشی از طبق به وجود آمده است معمولا دو تا سه سال طول می کشد تا اندازه بچه پیاز ها به حد مورد نیاز برای تولید گل برسد .

خصوصیات ظاهری :

سوخ بالغ لاله دارای ۶ برگ فلسی اندوخته ای است که به صفحه قایده ای چسبیده اند. در محور هر فلس یک جوانه بر روی صفحه پایه ای قرار دارد که بعدا به سوخ گلدهنده تبدیل می شوند و بالاترین جوانه محوری چهار برگ و یک گل انتهایی تولید می کند. پایین ترین برگ، بزرگترین بوده و برگ پوشاننده نام دارد این برگ در قسمتی از سوخ که کمی صاف است ظاهر می شود بعضی از گونه ها و کولتیوارها بیش از یگ گل روی ساقه گلدهنده تولید می کنند

ریشه ها در لاله به صورت رشته ای و فاقد انشعاب است برگها در سطح خاک گسترده و اغلب حاشیه آنها موج دار است تعداد برگها بر حسب توان گلدهی متفاوت است گلها و برگها با هم توسعه می یابند. گل از سه کاسبرگ گلبرگ مانند و سه گلبرگ با رنگهای متنوع تشکیل شده که تا حدودی همدیگر را می پوشانند. در میان آنها لکه های تیره دیده می شود که به آن چشم می گویند و از مشخصات لاله است ۶ پرچم دارد تخمدان آن سه خانه ای و کلاله سه شاخه است .

برگهای گیاه معمولا تا حدودی دراز است و بر سطح خاک گسترده می شود و نوعی روزت به وجود می آورد و این قسمت در بسیاری از گونه های وحشی پایه گیاه را حفاظت می نماید اغلب اوقات حاشیه های آنها بسیار پیچ خورده است پاره ای از آنها دارای حواشی سرخ فام هستند یا رگه هایی به رنگ قهوه ای مایل به سرخ روی آنها مشاهده می شود پاره ای دیگر که کوچکترند گل را در صعود خویش به سوی خورشید و در طول ساقه ای ساده یا منشعب و نسبتا صاف و کشیده امراهی می نمایند .

لاله در گروه گلهای synanthus قرار دارد یعنی برگها به طور همزمان اما متوالی و قبل از اجزای گل ها متمایز می شوند و یا به عبارتی برگها و گلها با هم توسعه می یابند . اغلب اوقات حاشیه ی برگها آنها بسیار پیچ خورده اند ، پاره ای از آنها دارای حواشی سرخ فام هستند یا رگه هایی قهوه ای مایل به سرخ روی آنها مشاهده می شود .

در گونه های مختلف ، کیسه های گرده بر روی میله هایی کرکدار یا بدون کرک قرار گرفته است .

ویژگی یکی از گونه های وحشی لاله این است که بر روی ساقه ای که در قسمتهای نسبتا پایین منشعب شده است چنین و گاهی اوقات تا پنج گل منفرد پدید می آورد متاسفانه این گونه ها به خوبی شناخته نشده است دانه های آنها پهن ، حنایی رنگ و سه گوش است . این دانه ها به آسانی می رویند ولی باید شش سال طولانی انتظار کشید تا نخستین گل آنها بر روی شاخه رخ نماید .

از نظر باغبانی لاله ها دو گروه هستند :

۱ – لاله های با ساقه گلدهنده بلند که برای گل بریدنی مناسب هستند .

۲ – لاله های با دمگل کوتاه ، گل درشت و با دوام که برای زود رس کردن و کاشت در گلدان مناسبند

نحوه ی کشت و کار :

 

لاله به وسیله بذر و سوخ قابل افزایش است بذر آن تا ۲ سال بعد از کاشت سوخ می دهد و ۶ سال طول می کشد تا سوخ به اندازه گلدهی برسد روش تجاری افزایش لاله استفاده از سوخ است که از رشد رویشی جوانه های محوری حاصل می شود .

در افزایش به وسیله سوخ بهترین کاشت آن در باغچه و محیط خارج از گلخانه اواخر آبان است سوخ های کاشته شده در باغ تمام مدت زمستان را در خاک مانده و با گرم شدن هوا در آغاز فصل بهار به گل می نشیند اگر دمای خاک در زمان کاشت از ۱۷ درجه سانتی گراد کمتر باشد بهتر است چون کمتر با خطر فوزاریوم مواجه می شود ارقامی که سوخ های کوچکتری دارند برای کاشت در باغ مناسبند .

پیش رسی کردن forcing :

روند پیش رس کردن لاله همانند سنبل است بدین ترتیب که سوخ لاله رادر پاییز در گلدان کشت کرده و آن را در شرایط سرد ۹ درجه سانتی گراد و تاریک قرار می دهند تا ریشه بدهد برای ادامه سرمادهی و نیز رشد جوانه دما را به ۵ درجه سانتی گراد کاهش می دهند سپس دما را افزایش داده ۲۰ – ۱۷ درجه سانتی گراد و به تدریج نور را افزایش می دهند .

در روش دیگر می توان در پاییز سوخ لاله را در گلدان کشت کرد و روی آن را با ماسه پوشاند که در این حالت در دمای خنک ریشه ها رشد می کنند هر چه گیاه رشد می کند باید مقدار بیشتری ماسه روی آن ریخت هنگامی که مایل هستیم گیاه به گل برود ماسه را از روی گیاه بر می داریم و به محل گرمتر در گلخانه سرد منتقل می کنیم که در این صورت پس از چند روز گل می دهد. چون در این مدت ریشه ها تشکیل شده و برگها نیز به صورت تاریک  روییده رشد کرده اند و کافی است که با نور مواجه شود تا ساقه گلدهنده فعالیت خود را آغاز کند .

در مورد گیاهانی مانند لاله و سنبل بهتر است که هر ساله آنها را از خاک خارج کرده و چندین ماه استراحت داد و دوباره کشت نمود این امر باعث می شود پیازها دارای آمادگی بیشتری جهت گلدهی باشند لاله از دسته گیاهان سوخ دار بهار گل است که این دسته در اواسط تا اواخر پاییز کشت شده و در بهار گل می دهند و معمولا به سرما مقاومند، دارای رکود تابستانه است یعنی در تابستان در زمانی که هوا گرم و خاک خشک است دوره استراحت را می گذراند، عامل مهم در تشکیل گل و نمود در گیاهان سوخدار دماست و در مورد لاله نیز این امر مهمتر جلوه می کند عامل نور نیز از درجه اهمیت کمتری نسبت به دما برخوردار است .

شیوه کشت در گلدان :

پرورش لاله در گلدان و در بالکن امکان پذیر است همه انواع لاله را می توان در گلدان پرورش داد به شرط اینکه از خاک مناسب استفاده نماییم  و زهکشی گلدان خوب باشد .

لازمه کشت پیاز ها در گلدان این است که هر ساله گلدانها را عوض کنند زیرا در غیر اینصورت پیاز ها روز به روز ضعیفتر خواهند شد و دیگر گل نخواهد داد .

نیازها :

دما : لاله به سرما مقاوم بوده و در شرایط طبیعی برای رشد زمستانهای سرد بهار کوتاه و تابستان گرم و خشک
می خواهد

نور : به محل آفتابی نیاز دارد و در اطراف آن نباید گیاه سایه دار کشت شود چون سایه باعث افزایش تولید برگ و کاهش گلدهی می شود در زمان تیمار سرمایی جهت ریشه دهی باید تاریکی با سایه سنگین ایجاد شود

خاک مناسب آن : نیاز به خاک سبک و با زه کشی مناسب دارد pH خاک نباید اسیدی باشد می توان بعد از ظهور برگها به آن کود داد ولی کود استفاده شده نباسد نیتروژن زیاد داشته باشد چون باعث از بین رفت گیاه و یا تضعیف آن در برابر عوامل نا مساعد می شود تا حد امکان باید از مصرف کودهای دامی پرهیز شود و اگر هم استفاده می شود باید کاملا پوسیده باشد نیاز غذایی آن کم بوده و خاک و آب با هدایت الکتریکی کم برای آن مناسب است

آبیاری : پس از کاشت یک بار آب داده می شود و در طول زمستان نیازی به آبیاری ندارد آب زیاد در خاک باعث پوسیدگی سوخ می شود و به طور کلی نیاز به مقدار کمی آب دارد و خاک بین دو آبیاری می تواند خشک شود .

برداشت و نگهداری سوخ :

سوخ های لاله در اواسط خرداد تا اواسط تیر برداشت و در دمای ۲۷ – ۲۵ درجه سانتی گراد به مدت ۴ – ۳ هفته خشک شده و سپس در انبار با دمای ۱۷ درجه ی سانتی گراد نگهداری می شود . در مورد پیاز های لاله بلافاصله بعد از برداشت باید پوست سوخ ها کنده شود و بلافاصله درجه بندی گردد .

برداشت گل لاله :

در انواعی که جهت گل بریدنی استفاده می شود وقتی غنچه رنگ گرفته باشد باید برداشت شود .

نکته مهم آنکه همانند سایر گلها برداشت آن باید در صبح زود و هنگامی که گلبرگهای آن به حالت نیمه باز است برداشت شود .

عوارض فیزیولوژیکی :

ریزی گل در مراحل اولیه نمو عارضه ای است که می تواند ناشی از چندین عامل مثل دمای بالا در طی حمل و نقل سوخ ها ، مجاورت با منابع تولید اتیلن ، میوه سیب و نیز مواد آلوده به قارچ فوزاریوم باشد . در دوره پیش رسی که سوخ ها تحت شرایط تاریکی قرار می گیرند نیز اگر دمای محیط بالا برود می تواند منجر به این عارضه شود. تماس با اتیلن در انبار علاوه به ریزش گل می تواند موجب تولید گل و برگ غیر نرمال شده و از بازار پسندی محصول بکاهد عارضه دیگر خم شدن ساقه در چند سانتی متری زیر گل می باشد که ناشی از کمبود کلسیم است و جریان هوا در اطراف گیاهان و نیز تغذیه گیاه با کودهای کلسیم دار مثل نیترات کلسیم می تواند در بهبود این عارضه موثر باشد .

نکات مهم در مورد پرورش گل لاله :

در پیش رس کردن برای ریشه دهی نیاز به دمای ۹ درجه سانتی گراد دارد پس از رشد ریشه ها برای رشد جوانه ها دما از ۹ درجه سانتی گراد به ۵ درجه سانتی گراد کاهش داده می شود وقتی ساقه به ۳ – ۲ سانتی متر رسید دما را به ۲ – ۰ درجه سانتی گراد کاهش می دهند تا از رشد بیشتر ریشه و ساقه پیشگیری شود سپس جهت به گل نشاندن دما را تا ۲۰ – ۱۷ درجه سانتی گراد افزایش می دهند .

حداقل اندازه محیط سوخ جهت گلدهی ۱۲ – ۱۱ سانتی متر است

سوخ های سالم دارای شکل و اندازه استاندارد واریته بوده ، پوست خارجی آنها سالم و چسبیده به سوخ است

عمق کاشت سوخ های کوچک ۱۰ سانتی متر و سوخ های بزرگ ۱۵ سانتی متر است اگر زمستان خیلی سرد باشد سوخ های درشت در عمق ۲۰ سانتی متر کاشت می شود .

تشکیل برگ ارتباط خیلی نزدیک با اندازه اندام زیر زمینی دارد در مورد لاله هنگامی که سوخ برای تشکیل گل خیلی کوچک است فقط یک برگ و گاهی آویخته تولید می کند .

Dropper : ساختار استولون مانند تو خالی است که از سوخ مادری خارج شده و در انتهای آن سوخ دختری در لاله ها تولید می شود و دیورتیکولوم نیز نامیده می شود به طور عمودی و به طرف پایین رشد کرده و باعث می شود پیاز سال بعد در سطحی پایین تر از پیاز مادری قرار گیرد.

با تشکر از مهندس علی ایرانمهر

خانواده شمعدانی و بنفشه آفریقایی

خانواده شمعدانی یک خانواده نسبتاً پر جمعیت است. تعداد زیادی از آن‌ها بعنوان شمعدانی‌های بذری تحت، عنوان گیاهان یکساله در فضای آزاد کشت می‌شوند. حدود صد گونه از شمعدانی‌های یکساله بذری در کاتالوگ‌های بذر موجود است.
شمعدانی‌های کشور ما از گروه پلارگونیوم‌ها و جنس پلارگونیوم هستند. این جنس برگ‌های سبز پنجه‌ای و گل‌های متراکم دارد که بعنوان گیاهان فضای سبزی و پات پلنت Pot plant معرفی شده‌اند.
شمعدانی معمولی Pelargonium hortom
شمعدانی معمولی یا پلارگونیوم هورتوم علاوه بر اینکه در داخل ساختمان قابل نگهداری است بخش عمده مصرف آن در فضای آزاد می‌باشد. به دلیل تنوع رنگ (صورتی، سفید و قرمز) در طراحی‌های گوناگون در فضای آزاد استفاده می‌شود. حتی شمعدانی معمولی به عنوان کشت نواری Border plant هم مورد مصرف دارد و گاهی به عنوان کشت متراکم و کپه‌ای استفاده می‌شود.
شمعدانی عطری گیاهی است که برگ‌های معطر و گل‌های صورتی رنگ کوچکی دارد. برگ‌های ظریف و کرک دار و سبز آن بخش زینتی گیاه است که به نور مستقیم آفتاب بسیار حساس است و باید گیاه را در سایه آفتاب درختان کاشت تا با سوختگی حاشیه برگ‌ها مواجه نشویم.
پلارگونیوم دامست یکوم یکی از شمعدانی‌های نسبتاً قدیمی است که در ایران کشت و کار شده است. این گیاه کاملاً متفاوت با شمعدانی‌های دیگر است و یک هاله سیاه رنگ در وسط گلبرگ‌های صورتی آن دیده می‌شود، برگ‌هایی درشت‌تر از شمعدانی‌های دیگر دارد و نسبت به شرایط خشکی و خاک نامساعد مقاوم است. این گیاه به عنوان یک Pot plant استفاده می‌شود.
شمعدانی‌ها جزء گیاهان هرمافرودیت Hermaphrodite هستند یعنی اندام‌های جنسی نر و ماده با هم روی یک گیاه وجود دارند. تولید بذر در شمعدانی ها بندرت اتفاق می‌افتد بدلیل اینکه گاهی پرچم‌ها تبدیل به گلبرگ می‌شوند، یا اینکه گرده افشانی بشکل موفقی انجام نمی‌گیرد (پس در پلارگونیوم‌ها بذر نداریم).
تکثیر شمعدانی ها بوسیله قلمه‌های نیمه خشبی ساقه در اوایل پاییز انجام می‌گیرد. روش تکثیر آن‌ها بدین صورت است که قلمه نیمه خشبی به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر را از پایین محل جوانه قطع می‌کنیم و در یک بستر ماسه‌ای کشت می‌کنیم. تا بهار که احتیاج به ریشه‌زایی گیاه نیست قلمه‌ها را می‌توان در شاسی‌های گرم نگهداری کرد. بعد از ریشه زایی و انتقال به گلدان، به محلی پر نور و دارای خاک غنی از مواد غذایی و نسبتاً عمیق نیاز دارد.
در شمعدانی گاهی مشکل آبیاری و عدم به گل رفتن وجود دارد و این به نحوه نگهداری آن‌ها مرتبط است. شعمدانی‌ها در محیط پر نور به خوبی رشد و گل دهی دارند و در زیر سایه درختان کیفیت گل دهی آن‌ها پایین می‌آید. برای بهبود این وضعیت بهتر است از یک خاک غنی و تغذیه به کمک عناصری مانند ازت، فسفر، پتاسیم و میکرو المنت‌ها و آبیاری به موقع بهره بگیریم.

منبع: سایت نارگیل و…