آرشیو سال: 2016

گیاه هویا Hoya (پیچ شمعی- پیچ مومی) به خانواده Apocynaceae و راسته Gentianales تعلق دارد . در خانواده این گیاه ۳۰۰-۲۰۰ گونه مختلف وجود دارند که اغلب بومی قاره آسیا بخصوص کشورهای هند، چین ، تایلند، مالزی، فیلیپین و اندونزی هستند. گیاه هویا اغلب به شکل پیچ و یا گیاهی خزنده ، چندساله و همیشه سبز است که بخصوص به دلیل گلهای زیبا و غیر معمولی که دارد مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه را می تواند به شرط رعایت نیازهای محیطی و همچنین انجام به موقع هرس و سرزنی ساقه ها ، به راحتی در گلدان نیز پرورش داد.

ساقه های انواع مختلف این گیاه در شرایط مختلف نگهداری ۱۸-۱ متر ارتفاع دارند . برگهای این گیاه در نمونه های مختلف آن شکلها و اندازه های مختلفی دارد. کوچکترین برگ با اندازه ۵ میلیمتر طول و ۴ میلیمتر عرض متعلق به Hoya engleriana و از جمله بزرگترین برگها با اندازه ۲۵ سانتیمتر عرض و ۳۵ سانتیمتر طول متعلق به Hoya latifolia است.سطح برگها ممکن است صاف و یا کرکدار باشد. برگ برخی نازک و برگ برخی همانند Hoya pachyclada آنقدر کلفت است که بیشتر شبیه گیاهان گوشتی همانند کراسولا به نظر می رسند تا هویا! نوک انها می تواند گرد و یا نوک تیز باشد و از نظر رنگ نیز می تواند سبز تیره و یا کم رنگ و یا حتی دارای رگه های کرم-شیری و یا صورتی رنگ باشد. در واقع توجه داشته باشید که گیاه پیچ شمعی و پیچ مومی اگرچه هر دو به جنس هویا Hoya تعلق دارند و در واقع دو گونه متفاوت هستند که در ادامه مطلب توضیح مختصری در رابطه با گونه های گیاه هویا که بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته اند آورده شده است. اما به شکل اختصار باید گفت در بین انواع مختلف گیاه پیچ شمعی که نام علمی آن Hoya carnosa می باشد برخی دارای برگهای ابلق نیز هستند یعنی بر روی پهنه برگها رگه های کرم- شیری رنگ نیز گاهی مشاهده می شود اما در بین انواع مختلف گیاه پیچ مومی که نام علمی آن Hoya bella است تمامی برگها به رنگ سبز ساده هستند.

گلهای تمامی انواع گیاهان هویا همانند دسته‌ای کوچک از گل است که در انتهای یک ساقه مشترک (دمگل ) شکوفا می شوند در واقع گل اذین (مجموعه گلهای این گیاه) از نوع چتری شکل (همانند چتر) است. دمگل نیز از زاویه بین برگ و ساقه بیرون می آید. این دمگل را نباید قطع کرد زیرا گلهای بعدی گیاه هویا نیز بر روی همین دمگل شکل می گیرند.

اندازه گلها نیز در گونه های مختلف این گیاه متفاوت است و بین ۳ میلیمتر (در گونه Hoya bilobata) تا ۹۵ میلیمتر ( در گونه H. Lauterbachii ) می تواند باشد . گلها ستاره شکل هستند با پنج عدد گلبرگ ضخیم،مثلثی شکل، با پوشش مومی به همراه ساختارهایی کرک مانند که بر روی قسمت بالای آنان ساختاری ستاره ای شکل و کوچکتر قرار دارد که اصطلاحا تاج Corona نامیده می شود. رنگ گل در اغلب گونه های این گیاه سفید و صورتی است اما گاهی زرد ، نارنجی و قرمز تیره و یا حتی نزدیک به سیاه و یا سبز رنگ نیز مشاهده شده است . در زبان انگلیسی تمامی گونه های این گیاه waxplant, waxvine,waxflower و یا Hoya نامیده شده اند. مصرف این گیاه سمی است و بهتر است دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار بگیرد.

تصویر فوق: مثالهایی از بزرگترین و کوچکترین گلهای هویا

گونه های معروف هویا:

• Hoya carnosa (پیچ شمعی) یکی از پرطرفدارترین انواع هویا است که به دلیل برگسار زیبا و گلهای معطری که دارد پرورش می یابد. در بین انواع مختلف این گیاه نمونه هایی که برگهای ابلق دارند نیز وجود دارد یعنی بر روی پهنه سبز رنگ برگ ، نواحی با رنگ کرم-شیری رنگ و گاهی صورتی-ارغوانی نیز مشاهده می‌شود. گلها معولا صورتی روشن هستند اما گاهی به رنگهای تقریبا سفید رنگ و یا صورتی تیره نیز وجود دارند. سطح گلها از کرک پوشیده است و ترشح نوش Nectar در آنها گاهی به قدری زیاد است که از گلها بر روی زمین می چکد.
• Hoya bella ( پیچ مومی) در واقع نوع کوتاه قامتی از گیاه هویا است که ساقه هایی باریک و تا حدودی ایستاده دارد که با افزایش سن گیاه ساقه ها حالتی افتاده می یابند. رنگ برگها سبز تیره و گلها سفید رنگ با مرکزی ارعوانی است.
• Hoya australlis گیاهی با قامت بلند و با برگهایی سبز تیره است البته گاهی بر روی برگها نواحی تقریبا نقره ای رنگی نیز وجود دارد. بسیار پر رشد با گلهای صورتی و تاجی قرمز رنگ و معطر است.
• Hoya coronaria گیاهی بالارونده با برگهایی براق است که زیر برگها کرک وجود دارد گلها نیز لیمویی کم رنگ با لکه هایی قرمز رنگ است.
• Hoya imperialis بر روی برگها و ساقه پوششی غبار مانند وجود دارد و گلهای بزرگ آن که تقریبا ۹ سانتیمتر قطر دارند به رنگ قرمز-قهوه ای هستند و مرکزی کرم رنگ دارند.
• Hoya Keysii ساقه های نسبتا ضخیم با برگهایی سنگین و سبز-خاکستری هستند که گلهایی سفید رنگ دارند.
• Hoya multiflora برگهای بزرگ چرمین و گلهای زرد کم رنگ دارد و گاهی بر روی برگها نیز نواحی به رنگ نقره ای صورتی وجود دارد.

با وجود تنوع موجود در بین این گیاهان، نیازهای محیطی نمونه هایی که بیش از سایرین به عنوان گیاهان خانگی نگهداری می شوند بسیار شبیه است که در ادامه با آنان آشنا می شویم.

آبیاری: آبیاری منظم به رشد مناسب و گلدهی کمک می کند اما نباید اجازه داد که خاک خیس باقی بماند بنابراین ابتدا صبر کنید تا سطح خاک تا حدود عمق ۵ سانتیمتری خشک شود و سپس گیاه را آب دهید. خاک خشک و یا خاک خیس و غرقابی هر دو می توانند منجر به ریزش غنچه های گل این گیاه و عدم تشکیل شدن غنچه های گل جدید شوند. این گیاهان همیشه سبز هستند و در طی زمستان اگرچه سرعت رشد آنان کاهش می یابد اما به خواب فرو نمی روند. در طی زمستان آبیاری آنرا کم کنید. در طی زمستان مرطوب شدن سطح خاک کافی است و لزومی ندارد که حتما بعد از آبیاری آب از منافذ زیر گلدان بیرون بیاید. البته خشکی کشیدن گیاه در این زمان از سال می تواند منجر به چروک شدن برگها و حتی ریزش انان شود. توجه داشته آبیاری زیاد در طی فصول سرد از جمله دلایل از بین رفتن این گیاه است. اجازه دهید که سطح خاک به خوبی بین هر دو نوبت آبیاری خشک شود. برای آبیاری بهتر است که از آب کمی ولرم استفاده کنید. آب سرد می تواند باعث کاهش رشد گیاه شود. رطوبت هوا نیز مهم است. برای غبارپاشی از آبهای بدون املاح که ولرم نیز است استفاده کنید. اگر امکان استفاده از آب بدون املاح را ندارید از روش زیرگلدانی پر از قلوه سنگ و آب استفاده کنید. بدین صورت که یک زیرگلدانی را از قلوه سنگ کوچک پر کنید سپس تا نیمه دیواره آن آب بریزید. گلدان را بر روی قلوه سنگها قرار دهید و مرافب باشید که کف گلدان با آب داخل زیرگلدانی در تماس نباشد. آب موجود به دلیل گرمای هوا به تدریج تبخیر می شود و رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین می کند.

نور: به مکانی روشن و پر نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. وجود ۱۰-۸ ساعت روشنایی محیط به رشد این گیاه کمک می کند. نور مستقیم آفتاب مناسب روزهای پاییز و زمستان است و در طی این روزها نیز در طی صبح و یا عصر هنگام نور مستقیم باید استفاده شود و در میانه روز از این نور اجتناب کنید. البته گیاه پیچ مومی (نوع کوتاه قامت گیاه هویا) بیش از گیاه پیچ شمعی نور مستقیم را تحمل می کند و به گفته برخی از پرورش دهندگان پیچ مومی برای بهترین گلدهی نیاز به ۴ ساعت نور مستقیم دارد. در روزهای کم نور سال می توانید از نور مصنوعی نیز برای بهبود وضعیت رشد این گیاه کمک بگیرد بدین صورت که گیاه را به فاصله ۲۰ سانیتمرتی از لامپهای فلنورسنت قرار دهید البته این نور باید در حدود ۱۴ ساعت در محیط وجود داشته باشد. مهم است که در طی شب محیط این گیاه تاریک باشد. تغییر در میزان نور زمانی که بر روی گیاه غنچه گل وجود دارد می تواند منجر به ریزش غنچه های گل شود بنابراین در چنین مقطع زمانی، جای گلدان را تغییر ندهید. نور شدید و مستقیم آفتاب از جمله دلایل سوختن نوک و حاشیه برگها و خشکیدن غنچه ها است. از طرفی کمبود نور نیز منجر به دراز شدن ساقه ها و زیاد شدن فاصله برگها از یکدیگر است. همچنین اگر تمایل داریدکه گیاه در طی فصل رشد خود از نور مستقیم نیز بهره مند شود نور مستقیم اوایل صبح که هوا هنوز خنک است را استفده کنید.

دما: دمای مناسب در طی فصل رشد این گیاه ۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد است و دما نباید از ۱۶ درجه بیاید. برخی از پرورش دهندگان نیز دمای ۲۲ در طی روز و ۱۶ درجه در طی شب را در فصول رشد این گیاه مناسب دانسته اند. البته در طی زمستان که رشد این گیاه آهسته شده است دما می تواند کمتر باشد اما هرگز اجازه ندهید که دما به کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نزول کند. هوای سرد منجر به پژمردگی ، کم رنگ شدن برگها و حتی سیاه شدن آنان می شود. در طی فصل سرد گیاه هویا را از منابع گرمایی مانند شوفاژ و یا بخاری و … دور نگه دارید. حرارت این منابع منجر به خشک شدن برگسار و زیرش غنچه های گل می شود. در طی تابستان نیز به شرط وجود مکانی سایه و همچنین ابیاری مناسب ، این گیاه می تواند دما را تا ۳۰ درجه سانتیگراد نیز تحمل کند.

خاک: خاک گلدان را بهتر است سبک با زهکش خوب انتخاب کرد بنابراین بکارگیری دو قسمت پیت موس و یک قسمت پرلایت به همراه یک قسمت خاک معمولی و یک قسمت خاک برگ و یا دو قسمت پیت موس + دو قسمت خاک معمولی + یک قسمت رومی کولایت + یک قسمت پرلایت محیط خوبی برای رشد این گیاه ایجاد می کند. همچنین اگر موادی همانند پیت موس و یا پرلایت و ورمی کولایت را در اختیار ندارید می توانید از مخلوط خاک برگ +خاک معمولی+ شن برای این گیاه استفاده کنید. گلدان را هر ۳-۲ سال یکبار و اوایل بهار تعویض کنید. نیازی به تعویض سالانه گلدان نیست زیرا اگر تراکم ریشه های این گیاه در گلدان بیشتر باشد، گلدهی نیز بهتر انجام میشود. همچنین زمانی که گلدان را بزرگتر می کنید فقط کافی است که قطر دهانه آن در حدود ۵ سانتیمتر از گلدان قبلی بزرگتر باشد. هرگز گلدان این گیاه را زمانی که گل دارد عوض نکنید. برای کوددهی نیز می توانید در طی بهار و تابستان هر دو هفته یکبار با کودهای محلول مخصوص گیاهان زینتی بخصوص با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کنید. در اواخر پاییز و در طی زمستان به گیاه کود ندهید.

تکثیر: با کمک قلمه می توان این گیاه را تکثیر کرد. قلمه ها را بهتر است از نوک ساقه حداقل به طول ۱۰-۷ سانتیمتر تهیه کرد و هر قلمه یک جفت برگ داشته باشد. قلمه هایی که حدود ۶-۲ گره (محل اتصال برگ به ساقه) دارند بهتر ریشه تولید می کنند. زمان قلمه گیری نیز در بهار و یا اوایل تابستان است. قلمه ها را در مخلوطی از پرلایت و پیت موس که مرطوب است بکارید. روی قلمه ها را نیز پلاستیکی شفاف قرار دهید تا رطوبت هوا بهتر رعایت شود. گلدان حاوی قلمه ها را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید. زمانی که شاهد رشد جدید گیاه بودید پلاستیک را ازروی آن بردارید.

هرس: این گیاه رشد نسبتا سریعی دارد و ساقه ها به سرعت بلند می شوند بنابراین برای اینکه گیاه حالت بوته ای خود را حفظ کند باید ساقه ها را سرزنی کرد تا مانع از بلند شدن بیش از اندازه ساقه ها شویم. البته در زمان هرس توجه داشته باشید که به هیچ عنوان ساختارهایی را که شبیه ساقه اما بدون برگ هستند را قطع نکنید. این ساختارها ساقه نیستند بلکه آنان در اصل دمگل هستند که بر روی آنان هر ساله گل تولید می شود. همچنین برای قطع گلهای خشک باید گلهای خشک را به شکل جدا و تک تک حذف کرد زیرا حذف تمامی گل به همراه ساقه آن منجر به کاهش گلدهی در سال آینده خواهد شد. حتی گاهی توصیه شده است که گلهای خشک را اصلا دست نزد زیرا آنان وقتی که خشکیده شوند خود ریزش می کنند و لزومی به کندن با دست وجود ندارد. برای شکل دهی به ساقه های این گیاه نیز می توانید یا آنرا در سبد آویز بکارید تا ساقه ها آویخته شود و یا اینکه با کمک قیمهای سیمی شکل ساقه ها را به شکل نیم دایره درآورید و ساقه ها را بر روی آن هدایت کنید.

آفات و بیماری: شته ، کنه تارعنکبوتی و شپشک آرد آلود از جمله آفات رایج این گیاه هستند. این گیاه بیماری خاصی ندارد اما بهتر است برای جلوگیری از شیوع بیماری های قارچی برگسار گیاه بخصوص در طی شب هنگام برای مدت طولانی خیس و مرطوب باقی نماند.در واقع گیاهان هویا بیشتر به شرایط نامساعد محیطی حساس هستند تا بیماری ها.

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات

خانواده Oleaceae

در خانواده Oleaceae تیره‌ای وجود دارد با نام Jasminum. بسیاری از گونه های متعلق به این تیره گیاهی را با نام یاس و یاسمن می شناسیم که عبارتند از:

یاسمن سفید، یاسمن جنگلی، یاس سفید

نام علمی آن Jasminum officinale و نام انگلیسی گیاه common jasmine,common shop jasmine,common white jasmine و همچنین poet’s jasmine (یاسمن شاعران) است که بومی شمال ایران، افغانستان، پاکستان ، هیمالیا و غرب چین است. یاسمن سفید گیاهی با عادت رشدی بالاروندگی است که برگساری خزانپذیر دارد و می تواند به ارتفاع ۱۲-۹ متر نیز برسد . برگهای این گیاه شامل ۹-۵ عدد برگچه و معمولا ۷ عدد برگچه است . گلهای سفید رنگ ان ۵ عدد گلبرگ دارند در طی اواسط الی اواخر تابستان شکوفا می شود و به دلیل عطر گلهایش معروفیت جهانی دارد .هر قدر که به سن گل اضافه شود ته مایه ای از رنگ صورتی نیز ظاهر می شود.

یاس(یاسمن) چمپا

یاس چمپا با نام علمی Jasminum grandiflorum و نامهای انگلیسی Catalonia jasmine, Spanish jasmine,royal jasmine, شناخته می‌شود. این گیاه بومی جنوب آسیا است و به شکل بوته‌ای خزانپذیر است که طول ساقه های آن که عادت رشد به شکل خزنده دارند به ۴-۲ متر می رسد. برگچه ها ۱۲-۵ سانتیمتر طول دارند و در هر برگ ۱۱-۵ برگچه وجود دارد. قسمت بیرونی غنچه ها گاهی به رنگ صورتی است اما گلها سفید رنگ و لوله ای شکل هستند که ۲٫۵-۱٫۳ سانتیمتر طول دارند و لبه آنان با برشهایی به ۵ قسمت به طول ۲٫۲-۱٫۳ سانتیمتر تقسیم شده است. عطر گل شیرین و منحصر به فرد است.

یاسمن پُر گل

این گیاه نام علمیJasminum floribundum و نام انگلیسی free-flowering jessamine شناخته می شود البته در برخی از منابع علمی این گیاه را زیر خانواده ای از Jasminum grandiflorum معرفی می کنند و از نظر ظاهری و خصوصیات رشد بسیار شبیه آن است. هر دو نوع یاس‌های چمپا و پر گل ، گلهای بسیار فراوانی را در یک مقطع زمانی تولید می کنند.

یاسمن زرد

با نام علمی jasminum fruticans و نام انگلیسی jasmin, makebate,shrubby jasmine,yellow jasmine شناخته می شود. این گیاه به شکل بوته ای نسبتا کروی شکل به ارتفاع حدود ۳٫۵ متر رشد می کند البته ساقه‌ها بلند و انعطاف پذیرند و از اطراف بوته به قسمت بیرونی متمایل می شوند. در هر دسته برگ معمولا سه عدد برگچه وجود دارد. گلها حدود یک سانتیمتر طول دارند و قسمت تاج آنان به برشهایی به ۵ قسمت تقسیم شده است و زرد رنگ و بدون عطر هستند و در دسته های محدود چندتایی در قسمت انتهایی ساقه ای کوچک شکوفا می شوند. برگسار این گیاه همیشه سبز است.

یاسمن پاکوتاه، رازقی پاکوتاه

با نام علمی Jasminum humile و نام انگلیسی Italian yellow jasmine, Nepal yellow jasmine و yellow jasmine شناخته می شود که بومی افغانستان ، هیمالیا و جنوب غربی چین است. این گیاه ۴-۲٫۵ متر رشد می کند و ۳ متر عرض می یابد و تقریبا شکل و فرم رشد بوته ای دارد. برگهای آن نیمه همیشه سبز است زیرا در مناطقی که زمستان سختی ندارند برگها را حفظ می کند در غیر این صورت برگها خزان خواهند داشت. ساقه ها نسبتا ضخیم هستند. هر دسته برگ از ۷-۵ برگچه که هر یک ۵ سانتیمتر طول دارند شکل گرفته اند. گلها در بهار و تابستان در دسته هایی که معمولا دارای شش عدد گل زرد رنگ هستند شکوفا می شوند و گلها معطر هستند.

یاسمن زمستانی

این گیاه با نام علمی Jasminum nudiflorum و نام انگلیسی winter jasmine شناخته می شود که بومی کشور چین است. گیاهی خزانپذیر با شکل و فرم بوته مانند حدود ۳ متر طول و عرض آن است. ساقه ها کمانی شکل هستند و در هر دسته برگ سه عدد برگچه وجود دارد که هر یک ۳ سانتیمتر طول دارند. گلدهی این نوع یاسمن البته با توجه به شرایط آب وهوایی منطقه می تواند در طی اواخر پاییز شروع و در طی زمستان ادامه یابد و به همین دلیل به یاسمن زمستانی معروف شده است. وجود گلهایی زرد رنگ بر روی ساقه های بدون برگ این گیاه در اواخر زمستان ، آنرا بسیار جالب توجه میکند. هر گل ۶ عدد گلبرگ دارند که معمولا زرد رنگ هستند اما ارقام سفید رنگ نیز گاهی مشاهده شده اند. گلها ۱ سانتیمتر قطر دارند و می توانند به تعداد زیادی بر روی گیاه شکوفا شوند. این گیاه بسیار هرس پذیر است و در صورت تمایل می توان آنرا به شکل پرچین تربیت کرد. از دیگر یاسمن هایی که بسیار شبیه یاسمن زمستانی است می توان به یاسمن چینی نام علمی Jasminum mesnyi اشاره کرد که در انگلیسی با نام Primerose jasmine و Chinese jasmine شناخته می شود که از نظر خصوصیات ظاهری بسیار شبیه یاسمن زمستانه است. یعنی گیاهی با فرم و شکل رشد بوته ای است که حدود ۳-۱٫۵ متر ارتفاع می یابد و گلهای زرد رنگ به قطر ۵ سانتیمتر در اوایل بهار و در طی تابستان تولید می کند. اما تفاوت های آن با این گیاه عبارت اند از: مقاومت کمتری به سرما دارد، گل هایش بزرگتر و معطر هستند و زمان گلدهی آن دیرتر است.

یاس رازقی، رازقی

با نام علمیJasminum sambac و نام انگلیسی Arabian jasmin,white-flowerd Indian jasmine شناخته می شود که بومی جنوب و جنوب شرقی آسیا است. به شکل بوته ای به طول ۳-۰٫۵ متر رشد می کند بنابراین به راحتی می توان انرا در گلدان پرورش داد. از گلها و برگهای معطر این گیاه در صنایع چای سازی نیز استفاده می شود. یاس رازقی گیاهی همیشه سبز است که برگهایی به طول ۱۲٫۵-۴ سانتیمتر و عرض ۷٫۵-۲ سانیتمتر دارد. گلها در طی سال و در دسته های ۱۲-۳ تایی در انتهای ساقه ها شکوفا می شوند که سفید رنگ ، دارای عطری شیرین و دلپذیر و قطری برابر با ۳-۲ سانیتمتر دارند که شکافهای موجود در لبه گلها آنان را به ۹-۵ قسمت تقسیم کرده است. گلها معمولا در طی عصر و از ساعت ۸-۶ باز می شوند و در طی روز بسته می شوند. برخی از ارقام این گیاه گلهایی با گلبرگ های بیشتر دارند و پُر پر خوانده می شوند.

یاس ژاپنی (هلندی)

با نام علمی Syringa reticulata شناخته می شود البته در منابع فارسی نام Syringia amurensis را برای آن معرفی کرده اند که اشتباه نیز نیست . amurensis در واقع یکی از زیر گونه های Syringa reticulata می باشد در واقع این یاس سه زیر گونه دارد که amurensis یکی از آنها است(دو زیر گونه دیگر عبارتند از Reticulata و pekinensis). تمامی این گیاهان خزاندار هستند . می توانند در بهترین شرایط محیطی تا حدود ۱۲ متر نیز رشد کنند که البته معمولا کوتاه تر از این باقی می مانند و گلهایی خوشه ای به رنگ سفید یا سفید – کرم تولید کنند. اگرچه این گیاه گاهی با نام یاس هلندی معرفی می شود اما ترجیح دادم با توجه به نام انگلیسی آن یعنی Japaneae lilac tree که موطن این گیاه (یعنی برخی کشورهای خاور دور همانند ژاپن، چین و کره) را نیز در نظر گرفته است ، این گیاه را با نام “یاس ژاپنی” معرفی کنیم.

توجه: گاهی در برخی از منابع فارسی زبان، گیاهی که به عنوان یاس هلندی در کشور ما شناخته می شود Ligustrum Japonicum معرفی شده است که درختی همیشه سبز به ارتفاع ۵-۲ متر است و همانند نمونه ای که در بالا معرفی شد گلهایی سفید یا سفید-کرم رنگ و خوشه ای و البته با بویی نه چندان خوشایند می دهد. اصولا این گیاه یاس نیست و نوعی “برگ نو” است . نام انگلیسی این گیاه Japanese Privet است که ترجمه فارسی آن برگ نوی ژاپنی می شود.

یاس صورتی

با نام علمی Jasminum polyanthum و نام انگلیسی Pink jasmine و همچنین گاهی White jasmine شناخته می شود که بومی چین است. این گیاه به شکل بالارونده رشد می کند که برگساری همیشه سبز و یا نیمه همیشه سبز دارد و غنچه های گل ان صورتی مایل به قرمز هستند که با توجه به شرایط آب و هوایی در اواخر زمستان و یا اوایل بهار شکوفا می شوند. البته گلبرگهای گل کمتر از غنچه های گل رنگ صورتی را نشان می دهند و در واقع صورتی – سفید هستند. دسته های برگ آن از ۷-۵ برگچه تشکیل شده است و برگچه ای که در انتهای هر دسته برگ قرار دارد به شکل قابل توجهی از دیگر برگچه ها بزرگتر است. این گیاه رشد سریعی دارد و می تواند تا حدود ۶ متر ارتفاع بیابد.

یاس خوشه ای (یاس بنفش)

با نام علمی Syringa vulgaris و نام انگلیسی Common lilac, lilac, syringa شناخته می شود. یاس بنفش بومی جنوب شرقی قاره اروپا است و در نواحی صخره ای به خوبی رشد می کند. این گیاه خزان پذیر است و به شکل درختچه ای با چند تنه و به طول ۷-۶ متر رشد می کند . برگها ۱۲-۴ سانتیمتر طول و ۸-۳ سانتیمتر عرض دارند. هر گل چهار عدد گلبرگ دارد و ۱۰-۶ میلیمتر طول و ۸-۵ میلیمتر قطر دارد .گلها در کنار هم به شکل فشرده قرار می گیرند و گل آذین (مجموعه گلها) ۱۸-۸ سانتیمتر طول دارد. توجه داشته باشید که اگرچه رنگ بنفش این گیاه محبوبیت بیشتری دارد و به همین دلیل گاهی این گیاه یاس بنفش نیز خوانده می شود اما اولا طیف مختلفی از رنگهای بنفش وجود دارد و همچنین ارقامی نیز وجود دارند که رنگ گلهایشان سفید رنگ و همچنین صورتی رنگ است. به همین دلیل به کار گیری نام یاس خوشه ای به دلیل خوشه ای بودن گلهای آن مناسب تر است.

یاس بنفش ایرانی

با نام علمی Syringe persica و نام انگلیسی Persian lilac, persian jasmine شناخته می‌شود. گیاهی خزاندار با شکل و فرم بوته ای و شاخساری نسبتا متراکم که می تواند به ارتفاع حدود دو متر دست یابد و گلهایی بنفش رنگ و معطر آن در اواخر بهار شکوفا می شوند.

یاس زرد

با نام علمی Forsythia intermedia و نام انگلیسی Forsythia, golden-bell شناخته می شود. این گیاه در واقع همان درختچه ای است که در اوایل بهار و قبل از آنکه برگ هایش رشد کنند، با گل های زرد رنگ و انبوه خود زیبایی خاصی را به معابر و پارکها می دهد و در ایران بسیار متداول است. اگر این گیاه هرس نشود طول ساقه ها می تواند به ۴-۳ متر برسد اما یاس زرد از هرس پذیری خوبی برخوردار است و معمولا با این عمل ، طول ساقه ها کنترل می شود. گلهای زرد رنگ آن بر روی ساقه های یک یا دو ساله شکل می گیرد بنابراین در زمان هرس ساقه های مسن تر را باید قطع کرد تا از گلدهی گیاه کاسته نشود. گلها زرد رنگ هستند که به شکل منفرد و یا در دسته های ۶-۲ تایی بر روی ساقه شکوفا می شوند.

یاسمن هندی

این گیاه با نام علمی Jasminum multiflorum و نامهای انگلیسی Winter jasmine,Indiane jasmine,Downy jasmine, Star jasmine شناخته می شود. در واقع این گیاه در طی فصل زمستان در کشور هند گل می دهد و به همین دلیل یاسمن هندی خوانده می شود. دلیل اسم دیگر آن (یاسمن زمستانی) نیز به همین دلیل است. تعداد گلهای این گیاه به قدری زیاد است که گاهی برگسار گیاه از گلها پوشانده می شوند و دیده نمی شوند. یاسمن هندی گیاهی با شکل و فرم رشد پیج و همیشه سبز (البته در مناطق گرمسیری مثل هندوستان) است که می تواند ۳-۱٫۵ متر رشد کند و در تمامی طول سال گل هایی سفید رنگ و تا حدودی معطر به قطر ۲ سانتیمتر تولید کند.

خانواده Bignoniaceae

یاس درختی، درخت چوب پنبه هندی

با نامل علمی Millingtonia hortensis و نام انگلیسی Indian cork tree, cork tree شناخته می شود. درختی بسیار مرتفع به طول ۲۵-۱۸ متر و تاجی به گستردگی ۱۱-۷ متر و طول متوسط عمر ۴۰ سال است که گلهای سفید رنگ و معطر آن زیبایی خاصی را به گیاه می بخشد. این درخت بخصوص در مناطق جنوبی کشور ایران و در استان هرمزگان کاشته می شود. مردم میناب این گیاه را به دلیل گلهای زیبا و معطری که دارد یاس درختی می نامند.

 خانواده Primulaceae

یاسمن صخره ای

اصولا یاسمن های صخره ای در مناطق کوهستانی یافت می شوند و بسیار مناسب باغهای صخره ای هستند. در ایران سه گونه از این گیاه وجود دارد که عبارتند از یاسمن صخره ای ارمنستانی (ارسبارانی) با نام علمی Androsace armeniaca گیاهی است دوساله به ارتفاع ۸۰-۱۰ سانتیمتر با گلهایی صورتی یا سفید به قطر ۱٫۵ سانتیمتر ، یاسمن صخره ای یکساله با نام علمی Androsace maxima و یاسمن صخره ای با نام علمی Androsace villosa با برگساری همیشه سبز به ارتفاعی حداکثر ۱۵ سانتیمتر و با گلهایی سفید تا صورتی رنگ .در مرکز گلهای سفید رنگ نواحی به رنگ زرد تا قرمز وجود دارد . تمامی انواع یاسمنهای صخره ای در زبان انگلیسی با نام Rock jasmine, Androsace, Sea navelwort شناخته می شوند. لازم به ذکر است که یاسمن های صخره ای گیاهانی متدوال در کشت و کار نیستند و فقط از این جهت که یاسمن خوانده می شوند، در اینجا معرفی شدند.

خانواده Apocynaceae

یاس ستاره ای

این گیاه با نام علمی Trachelospermum jasminoides و نام انگلیسی Star jasmine, Confederate jasmine, trader’s compass شناخته می شود و بومی جنوب شرق قاره آسیا است.یاس ستاره ای گیاهی پیچ و چوبی همیشه سبزی است که می تواند تا حدود ۳متر ارتفاع یابد و برگهای آن ۱۰-۲ سانتیمتر طول و ۴٫۵-۱ سانتیمتر عرض دارند. گلهای معطر ۲-۱ سانتیمتر قطر دارند و با برشهایی به ۵ قسمت تقسیم شده اند.

منبع : وبلاگ باغبانی سبز با اندکی تغییرات